Büşra ÇETİNKAYA / EGEDESONSÖZ – Türkiye’nin ekonomisi karşı karşıya kaldığı kriz ve yüksek enflasyon ile sarsılmaya devam ediyor. Bunun etkisiyle birlikte piyasadaki 200 TL’lik banknotların payı artmaya başladı.
Türk Lirası hızla değer kaybederken nakit ihtiyacı artıyor.
Ekonomist Uğur Civelek, piyasadaki nakit ihtiyacını ve ekonomideki çıkmazı Egedesonsöz’e değerlendirdi.
‘NAKİT İHTİYACI ARTIYOR, PARA DEĞER KAYBEDİYOR’
Civelek, yaptığı açıklamada TL’nin değer kaybetmesi ile nakit ihtiyacının ters orantılı bir şekilde ilerlediğine dikkat çekti. Civelek, “İnsanların nakit ihtiyacı artıyor çünkü paranın değerinde azalma var. 200 TL’lik banknot ilk çıktığında dolar bazında değeri yaklaşık 130 TL’ye yakındı. Şimdi 200 TL’lik banknotun dolar bazında değeri 6 TL değerinde. Fiyatların çoğu dolara endeksli olduğu için nakit ihtiyacın artması çok doğal. Bir diğer konu ise Türkiye’de çok fazla kayıt dışılık var. Kayıt dışılık ile mücadele açısından insanların nakit kullanımının azaltılması lazım. Bu yönde çalışmalar yapılmalı. Çünkü nakit ödemeler kayıt dışı işlemleri destekleyecek bir konu. Bu konuya çok değinilmiyor. Emeklilerin bile ATM’lerden 10 bin-15 bin TL’lik nakit çekiş ihtiyacında bulunması soru işaretleri yaratıyor. Bazı konularda başarısızız, kaba yöntemlerle bu işin altından kalkamıyoruz” ifadelerini kullandı.
‘KÜÇÜK BANKNOT SIKINTISI VAR’
Bozuk paraların piyasadaki yerine değinen Civelek, “Bozuk paraların tedavülden kaldırılması zor bir tercih olur. Belli bir talep oranında kalmalı. Bozuk para sirkülasyonu neden azaldı? Buna talep var ama arzında daralma var. ATM’ler 200 TL’lik banknotlar veriyor diğer banknotları vermiyor. Nakit çıkışı daha çok ATM kökenli olduğu için piyasada küçük banknot sıkıntısı var” şeklinde konuştu.
‘TL, PARAYI SAKLAMA ÖZELLİĞİNİ GELİŞTİREMEDİ’
Civelek, Türk Lirasının yatırım aracı olarak kullanma özelliğini yitirdiğini söyleyerek “2005’te paradan 6 sıfır atarken yeni paralar çıkarıldı. En büyük para 200 TL dendi ve yaklaşık 130 dolara denk geliyordu. Şimdi değeri 130 TL’ye denk düşen 4-5 bin TL’lik banknotlar mı çıkarılsın? Halkın TL’yi saklama aracı olarak kullanmasını istiyorsanız büyük küsurlu banknotlara ihtiyacınız olur. Zamanında 200 TL bunun için çıkarılmıştı. Ancak TL, parayı saklama özelliğini geliştiremedi, kaybetti. Döviz, altın birinci saklama aracı olarak öne çıkıyor. TL, bankanın mevduat arasında yüksek faiz verdiği zaman devreye giriyor. Yine döviz, altına dönüyor. Türkiye’deki son 20 yıllık yapısal reform uygulamaları çuvalladı, başarısız oldu. Sorunları ağırlaştırdı” dedi.
