EGEDESONSÖZ - Ekosistemi Koruma ve Doğa Sevenler Derneği (EKODOSD), Efes Antik Kenti’ne su taşıyan Değirmendere Su Yolu’nda kaçak kazı yapıldığını açıkladı. Açıklamada antik su yolunun tünellerine ait baca sistemlerinde kimliği belirsiz kişilerin antik yapılara zarar verdiği ifade edildi.
Alanda güvenlik önlemlerinin olmadığının belirtildiği açıklamada Efes’e antik dönemde suyun nasıl getirildiğini gösteren bu yapıların gelecek nesillere ulaştırılmasının çok önemli olduğu kaydedildi.
Derneğin açıklaması şu şekilde:
Efes kazı ekibinden Avusturya Arkeoloji Enstitüsü mimarlarından Gilbert Wiplinger 2008 yılında yapılan Geçmişten Geleceğe Kuşadası Sempozyumunda “Efes’e su götüren en uzun ve en geç su yolu M.S. 2. Yüzyılın ortasında inşa edilmiş, 43 km. uzunluğundaki Değirmendere Su Yolu’dur. Değirmendere Su Yolu Kuşadası ilçesi sınırları içinde yer alır ve Kuşadası’ndaki Roma devrine ait tek yapı kalıntısıdır. Bu nedenle, Kuşadası Belediyesi ve Kuşadası halkının bu yapıyı, son yıllarda sıkça meydana geldiği gibi, bozulmaya, yıkılmaya terk etmek yerine değerli bir mimari mücevher olarak değerini bilmeleri gerekir.” Demişti.
Değerli mimari mücevher olarak değerlendirilen mühendislik harikası yapının Adamtolu Boğazı’ndaki kemerleri geçtiğimiz yıl iş makinesi zarar vermişti.
Geçtiğimiz Yaz çıkan orman yangınları sonrası ağaçlar ve makilikler küle dönüşünce bitki altında kalan su yoluna ait bazı yapılar meydana çıktı.
Özellikle bu yapılardan bir tanesinin bugüne kadar bulunanlar içinde tünele iniş merdivenlerinin hala sağlamlığını koruduğu görüldü.
Ancak ortaya çıkan antik su yolunun tünellerine ait baca sistemlerinde kimliği belirsiz kişiler tarafından kaçak kazıların yapıldığı tespit edildi.
Baca sistemlerinin içine, ağaç dallarından hazırladıkları düzeneklere bağladıkları iplerle inen defineciler tonlarca toprağı yüzeye çıkararak kaçak kazı yapmışlar.
En derininin 26 m olduğu bilinen baca sistemlerinin içine ilkel usüllerle inerek hem kendi hayatlarını tehlikeye atmışlar hem de antik yapılara zarar vermişler.
Aydın Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü’ne bağlı uzmanlar tarafından alandaki yapıların kontrolü yapılarak, tescil işlemlerine başlanmış. Alanda güvenlik önlemlerinin alınması için ilgili kurumlar bilgilendirilmiş.
Efes’e su taşıyan Değirmendere Su Yolu’nun en güzel ve en görkemli yapıları Kuşadası Bahçecik Boğazı içinde yer almaktadır.
Bahçecik Boğazı’nın yemyeşil doğasını gümüş bir gerdanlık gibi saran su yolu, Kuşadası turizmi için önemli bir destinasyon olabilir.
Efes’e antik dönemde suyun nasıl getirildiğini gösteren mühendislik harikası bu yapıların gelecek nesillere ulaştırılması çok önemlidir.
Bu nedenle kaçak kazılara çok dikkat edilmeli, yapılan her kaçak kazı tarihe ışık tutacak birçok verinin kaybolmasına neden olacağı bilinmelidir.
Özellikle doğal güzelliği, zengin yaban hayatı ve Değirmendere Su Yolu’nun buradan geçmesi nedeniyle bütüncül koruma sağlayacak Tabiat Parkı/Tabiatı Koruma Alanı olarak bir koruma statüsü verilmelidir.