Piyasa çıktığı gün…
Takvimler, 15 Ekim 1937'yi gösteriyordu…
Atatürk'ün vefatından…
Neredeyse bir yıl, bir ay önce…
Çok önemli, sessiz bir devrim yaşanmak üzereydi…
Türkçe Latin harfli olarak tasarlanan…
İlk kağıt para olan '5 liralık' banknot…
İşte o gün basıldı ve piyasa sürüldü…
***
Üstünde…
Atatürk'ün fotoğrafının yer aldığı o '5 TL.' var ya…
Taaa, bugüne değin…
Özelliğini (kağıt para olarak) hiç kaybetmedi…
85 yıldır dolaşımda…
Kimbilir, ne kadar kıymetliydi…
Piyasaya çıktığı günlerde…
Nasıl 'değerli' olmasın?
O '5 TL.' piyasaya daldığı gün…
Şaka değil!
1 Amerikan Doları, sadece…
'1 lira 26 kuruş' idi…
Yani…
Bizim üstünde Atamız'ın fotosu olan 5 TL.
Neredeyse…
'4 Amerikan Doları' ile eş değerdi…
Hatırlamanız lazım…
20-30 yıl öncesine kadar…
Köy düğünlerde takı oluyordu o '5 TL'…
An itibariyle…
Ramazan pidesinin fiyatı 6 TL.
(Beş liranın haline bakar mısınız?)
***
İşte o '5 TL.'lik yaşlı' banknot…
Pek yakında…
'Madeni 5 TL.' olarak karşımıza çıkacak…
İddianın sahibi…
Ziraat Bankası eski Genel Müdür Yardımcısı Şenol Babuşcu…
Kıdemli bankacıya göre…
500 TL'lik yeni banknotlar için hazırlıklar başlamış bile…
***
Bunları neden yaşıyoruz?
Saymakla bitmez, çilemiz…
Enflasyon Canavarı'nın ateşi söndürülecek gibi değil…
Çarşı-Pazar'da etiketlere göz atmak bile…
Tansiyonun yükselmesine neden oluyor…
Sonuçta…
Döviz uçuşa geçti…
Türk Lirası dibe vurdu…
Mevcut 'kağıt paralarımız' yetersiz kalmaya başladı…
Bu yüzden…
En yüksek değerli 200 TL.'lik kağıt paranın üstüne…
Üstünde '500 Türk Lirası' yazan yeni kağıt paramız olacak gibi…
Bu da Şenol Babuşçu'nun iddiası…
Türk Lirası'nın 'nasıl eridiğini' merak(!) edenler için minik not…
An itibarıyla…
En büyük değere sahip kağıt paramız '200 TL.'
13 yıl önce tanıştığımızda…
200 TL'lik banknot, 130 Dolar'a eşitti…
Şimdi ise…
200 TL. ile sadece '13.6 Dolar' alabilirsiniz!
O kadar değersizleşti ki…
O '200 TL.'…
Dolaşımdaki paraların yüzde 42'sini oluşturuyor…
***
Madeni paralarımız o kadar değersizleşti ki…
Son zamanlarda yaptığınız alışverişlerde…
Siz hiç…
50 kuruş… 25 kuruş… 10 kuruş… 5 kuruş…
Cinsinden madeni para…
Görebiliyor musunuz?
Bir Lira'nın dışında…
Göremezsiniz…
Değersiz kaldıkları için…
Tüm madeni paralar 'duman' oldu!
***
Bayram'dan sonra…
Yeni zam geleceği için…
O '5 TL.' ile sadece bir İzmir gevreği alabileceğiz…
Satıcı üstüne bize madeni '1 TL.' uzatacak…
***
Bitiriyoruz…
Neyle?
Meslektaşım, ekonomi yazarı Meriç Köyatası'nın yorumuyla:
'Paradan 6ı sıfır atıp bozuk para olarak 1 kuruşluk madeni para basan mevcut iktidar partisinin 5 TL'lik banknotu madeni paraya, başka bir ifade ile bozuk paraya çevirmesi, Türk lirasının itibarını ne denli ayaklar altına düşürdüğünün en önemli göstergelerinden biridir… Bir kuruştan 5 liraya... Tam 500 katlık bir madeni para yelpazesi oluşturduk… Utanç verici...'
Nokta…
Sonsöz: 'Paranın değerini öğrenmek istiyorsanız, borç almaya çalışın… / Benjamin Franklin – ABD'nin kurucularından… 100 ABD Doları'nın üstünde hala O'nun resmi var…'