Avrupa Parlamentosu'nun (AP) dört gün sürecek oturumu Pazartesi itibariyle başlıyor. Cinsiyet dengesi tartışmalarının ön plana çıktığı haftalardır süren çabaların ardından yeni ekibini açıklaması beklenen Komisyon Başkanı Ursula von der Leyen ile genel kurulda hararetli bir karşılamaya hazırlanan Macaristan Başbakanı Viktor Orban başrol oyuncuları olacak.
Ancak von der Leyen'in yeni Komisyon üyeleri kadrosunun son dakikada çözülme riski taşıması ve Orta Avrupa'daki büyük sel felaketinin Macaristan Başbakanı'nı Strazburg'a gitmekten caydırma ihtimali her iki liderin de katılımı konusunda soru işaretlerine yol açtı.
Von der Leyen, salı sabahı AP başkanı ve siyasi liderlerle yapacağı toplantıda 26 kişilik Avrupa Komisyonu üyesi aday ekibini ve onlardan yönetmelerini isteyeceği politika portföylerini açıklayacak.
Ancak pazartesi günü, bir dönem daha aday gösterilen Fransız Avrupa Komisyonu Üyesi Thierry Breton aniden görevinden istifa ederek, yarıştan çekildi ve von der Leyen'i adaylığını geri çekmesi için Fransa'ya şahsen lobi yapmakla suçladı.
Breton'un sosyal medya hesabında paylaşılan istifa mektubunda, 'Fransa'dan ismimi geri çekmesini istediniz - hiçbir şekilde benimle doğrudan görüşmediğiniz kişisel nedenlerle - ve siyasi bir değiş tokuş olarak Fransa'ya gelecekteki Komiserler Koleji'nde daha etkili olacağı iddia edilen bir portföy teklif ettiniz,' ifadeleri yer alıyor.**
Muhalefetin, hükümetin adayı Marta Kos'un yasal olarak gerekli olan onay duruşmasını engellediği Slovenya'daki siyasi çekişmeler de von der Leyen'in bir sonraki Komisyonu'na yönelik planlarını raydan çıkarma ve güçlü yöneticiyi belirsizlik içinde bırakma riski taşıyor.
Siyasette 24 saat uzun bir süre
Komisyon şu ana kadar von der Leyen'in, Kos'un adaylığı onaylanmadığı sürece portföyleri paylaştıramayacağı ihtimaline rağmen, gecikmeler nedeniyle bir kez ertelenen toplantıya katılacağı konusunda ısrarcı.
Komisyon'un baş sözcüsü Eric Mamer cuma günü yaptığı açıklamada, 'Salı gününe kadar uzun bir süre var. Siyasette 24 saatin uzun bir süre olduğu söylenir ve bu kesinlikle kurumsal prosedürler için de geçerli,' dedi.
Mamer ayrıca, yürütmenin Slovenya'daki gelişmeleri yakından takip ettiğini sözlerine ekledi.
Slovenya adaylarını onaylamadan önce von der Leyen'in portföyleri paylaştırması ihtimalinin düşük olmasına rağmen, 'Niyet, salı günü konferansa gitmek ve Komisyon ekibini sunmak,' dedi.
Orban, Macaristan'ın altı aylık AB Konseyi dönem başkanlığı kapsamında çarşamba günü Strazburg genel kuruluna hitaben rutin bir konuşma yapacak. Bu konuşma, AB yürütme organının pasaportsuz Schengen bölgesinin güvenliğini riske attığını söylediği, Macaristan'ın Rus ve Belaruslu işçilere kolay vize erişimi sağlama planlarına ilişkin Brüksel'de artan endişelerin ortasında gerçekleştirilecek.
AP milletvekilleri ayrıca, Venezuela'da temmuz ayında yapılan tartışmalı devlet başkanlığı seçimini ve ardından yaşanan siyasi krizi de tartışacak. Sağ eğilimli milletvekillerinin, muhalefetin adayı Edmundo Gonzalez'i meşru kazanan olarak tanıyan ve onaylanması halinde yasal bir ağırlığı olmayacak bir tasarıyı masaya yatırmaları bekleniyor.
Von der Leyen çapraz ateşte
Von der Leyen'in AP'deki siyasi liderlerle buluşması, Komisyon Başkanı'nın ekibini nasıl bir araya getirdiğinin parlamento tarafından daha fazla denetlenmesine olanak tanıyan yenilenmiş kuralların bir parçası.
Bu durum, von der Leyen'in üzerindeki portföyleri, yeniden seçilmesi sırasında kendisine destek veren Liberaller, Sosyalistler ve Yeşiller gibi Avrupa yanlısı ana akım partileri yabancılaştırmayacak şekilde paylaştırma baskısını arttırıyor.
Slovenya'daki siyasi çıkmazın, von der Leyen'in tüm politika portföyünü ve aday listesini açıklamasına izin verip vermeyeceğinden bağımsız olarak, von der Leyen'in bir sonraki yönetimindeki güç rolleri konusunda siyasi liderlerin baskısı altında kalması muhtemel.
Merkez sol Sosyalistler ve Demokratlar (S&D) grubu, kendi EPP grubundan gelen adaylara, grubun hedefindeki kilit 'sosyal' atımlar da dahil olmak üzere en etkili portföylerin verileceğine dair sızan haberler üzerine uyarılarda bulundu.
Grup ayrıca İtalya'nın adayı, aşırı sağcı Avrupa Muhafazakarları ve Reformistleri'nden (ECR) Raffaele Fitto'nun ağır bir ekonomik yetkiyle başkan yardımcısı yapılmasına yönelik sızan planları da kınadı. Sosyalistler von der Leyen'in ikinci dönemine desteklerini, İtalya Başbakanı Giorgia Meloni ve aşırı sağcı müttefiklerinin kurumsal korkuluklarını muhafaza etmeleri koşuluna bağlamışlardı.
Kadın adayların eksikliği de dahil olmak üzere siyasi yelpazenin her tarafından bir dizi başka endişe dile getirilebilir.
Orban'ın yüzleşmesi
Orban'ın çarşamba günü gerçekleşmesi beklenen genel kurul konuşması aslında temmuz ayındaki genel kurul oturumu için planlanmıştı ancak Orban'ın Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüşmesinin oluşturduğu huzursuzluk nedeniyle ertelendi.
Hafta sonu Orta Avrupa'nın büyük bir bölümünü vuran sel felaketinin Macar başbakanın katılımını engelleyip engellemeyeceği şu an için belirsizliğini koruyor. EPP Başkanı Manfred Weber, Macar muhalefet partisi TISZA tarafından yapılan ve Macaristan dahil çok sayıda AB üye ülkesini etkileyen seller nedeniyle Orban'ın katılımının ertelenmesi teklifini destekledi.
Bu karşılaşma, AB milletvekillerinin Budapeşte ile Brüksel arasındaki gerilimi kaynama noktasına getiren bir dizi son açıklama ve eylem nedeniyle Orban ile doğrudan yüzleşmeleri için nadir bir fırsat olacak.
Salı günü AP milletvekilleri, Macaristan'ın 'Ulusal Kart' işçi vizesi programını Rus ve Belarus vatandaşlarına açarak daimi ikamet yolunu açma kararını tartışacak.
AB yürütme organı bu uygulamanın pasaportsuz Schengen seyahat bölgesinin güvenliğini zedeleyebileceğinden ve 'potansiyel Rus casus ve sabotajcıların AB'ye kolay erişimine' olanak sağlayacağından endişe ediyor ve Budapeşte'ye gönderdiği bir mektupla konuya açıklık getirilmesini istedi.
Euronews'e konuşan bir Komisyon yetkilisi, Macar hükümetinin bu mektuba yanıt verdiğini belirtti.
Budapeşte'nin Macaristan-Sırbistan sınırındaki düzensiz göçmenleri Brüksel'e taşımakla tehdit ettiği göç politikasıyla ilgili tartışmalar da Macar başbakanın öfkesini artırdı.
AB yürütme organı, planları AB hukukunun açık bir ihlali olarak kınadı ve Budapeşte'nin yasal yükümlülüklerine uymasını sağlamak için 'tüm yetkilerini' kullanma sözü verdi.
Macaristan'ın tehditleri, ülkenin sığınma hakkını garanti altına almaması nedeniyle haziran ayında Avrupa Adalet Divanı (ECJ) tarafından verilen 200 milyon euroluk toplu para cezasına doğrudan bir misilleme niteliği taşıyor. Mahkeme ayrıca Budapeşte'den iltica politikalarını AB yasalarıyla uyumlu hale getirene kadar her gün için 1 milyon euro ödemesini istedi.
Macaristan şu ana kadar 200 milyon euroyu ödemek için bir son tarihi kaçırdı ve ikinci son tarih salı günü dolacak. Orban, AB'nin 'AB'nin dış sınırlarını korumak' için harcadığı 2 milyar euroyu karşılayamadığı için hükümetine borçlu olduğunu iddia ediyor.
Venezuela oylaması
Venezuela'da temmuz ayında yapılan tartışmalı devlet başkanlığı seçimi salı günü görüşülecek ve milletvekillerinin perşembe günü bağlayıcı olmayan bir kararı oylamaları bekleniyor.
Bloğun 27 dışişleri bakanı,** Nicolas Maduro'nun yeniden seçilme iddiasını ortaklaşa reddetti ancak rakibi Edmundo Gonzalez'i meşru seçilmiş başkan olarak tanıma konusunda Amerika Birleşik Devletleri'ne (ABD) katılmaktan da geri durdu.
Gonzalez o zamandan bu yana İspanya'ya siyasi sığınma talebinde bulundu ve İspanya Temsilciler Meclisi, Gonzalez'i meşru kazanan olarak tanıyan bir önergeyi kabul etmesine rağmen sosyalist başbakan Pedro Sanchez doğrulanmış kanıt eksikliği nedeniyle zaferini tanımaktan kaçınıyor.
Aynı siyasi bölünmelerin Strazburg meclisinde de ortaya çıkacağı düşünülüyor.
Euronews'in ulaştığı taslağa göre, AP'nin en büyük grubu olan merkez sağ EPP, 'Edmundo Gonzalez Urrutia'yı Venezuela'nın meşru ve demokratik yollarla seçilmiş devlet başkanı olarak tanıyan' ve tüm AB ülkelerini de aynı şeyi yapmaya çağıran bir önerge sunacak.
Önergede ayrıca, 'AB ve üye ülkelerine Nicolas Maduro hakkında, işlediği tüm ağır insan hakları ihlalleri nedeniyle insanlığa karşı işlenen suçlardan dolayı uluslararası tutuklama emri talep etmeleri çağrısında bulunuluyor.' (Euronews)