Önceki akşam Göztepe Rotary Kulübümüzün üyeleri ile İzmir’de 100. Yıl onuruna düzenlenen bir sergiyi gezmenin mutluluğunu yaşadık. İzmir Büyükşehir Belediyesi ev sahipliğinde Kültürpark Atlas Pavyon’da açılan “Cumhuriyet’in 100’ü İzmir” başlıklı sergide 946 fotoğraf yer alıyor. Sergiyi bize gezdiren Aylin Telef arkadaşıma da söylediğim gibi Cumhuriyetimizin kurucusu ve 20. yüzyılın en büyük devrimcilerinden birisi olan Atatürk’ün yaşamında İzmir’in ayrıcalıklı konumunu ortaya koyan fotoğraflarla gurur duyduk.

Güzel İzmirimizin büyük birikimi, zenginliği sergiye yansımış. Kurtuluş savaşının başladığı ve bittiği yer olmasının yanı sıra Osmanlı İmparatorluğunun liman şehirlerinden biri olmasının getirdiği avantajlar İzmir’in yeni devletin de öncü kenti olma rolünü üstlenmesini peşi sıra getirmişti. Gazi; cumhuriyetin önce ve sonra yapacağı birçok devrim ve dönüşümlerle ilgili ilk mesajlarını hep İzmir’de vermiştir ve bu boşuna değildir. Sergide gördük ki; Gazi’nin bu konudaki tercihinin önemli nedenlerinden birisi de İzmir ve İzmirlilerin ulusal kurtuluş savaşına ve savaş sonrası cumhuriyet devrimine olan bağlılıklarıydı.

Sergiyi gezerken arkadaşlarıma da söylediğim gibi İzmir’in Mustafa Kemal’e olan bağlılığı emperyalist işgal sona erdikten sonra daha güçlü bir aidiyete dönüşmüş ve Eylül 1922’de İzmirliler Mustafa Kemal’e “hemşehrilik” teklif etmişlerdi. Mustafa Kemal 24 Eylül 1922’de bu teklife karşılık yazmış olduğu bir mektupta şöyle demiştir. “…Ülkemizin Akdeniz’e karşı ışığı olan, düşman işgalinden kurtulması için bütün ülkeyi seve seve yıllarca sıkıntılara sürüklemiş olan İzmir’imizin hemşerilerinin arasında sayılmak bana sonsuz bir övünç ve sevinç olmuştur. İzmirli hemşehrilerime sevgi ve bağlılıkla teşekkürlerimi sunarım. İzmir’in acılarını gidermek için genel görevlerimizin verdiği zorunluluktan başka özel ve içten bir ilgiyle çalışmak benim için bir ülkü olacaktır...”

Ve Mustafa Kemal Paşa ilk seçimde İzmir Milletvekili olacaktır!

***

 Serginin hikayesi de ilginç:  Daha önce Mübadele Sergisi ve Kitabında birlikte çalıştığımız fotoğraf sanatçısı Ayşegül Çetinkalp’in“Cumhuriyetin 100. yılında biz de bir şeyler yapmalıyız” düşüncesinden yola çıkarak fotoğraf sanatçısı Aylin Telef’le birlikte kurguladığı etkinliğin büyük emek verilen hazırlık çalışmaları yaklaşık beş ay sürmüş. Proje ekibinde fotoğraf sanatçıları Kemal Okul, Erol Özdayı, Nur Uzakgören, koleksiyoner Mert Rüstem ve gazeteciler Saadet Erciyas ve Hüseyin Erciyas da yer alıyor. Proje ekibini yürekten tebrik ediyorum.

Serginin içeriğini değerli meslektaşım Saadet Erciyas pek güzel anlatmış. Onun yazısından alıntıladım :Cumhuriyetin birleştiriciliğinden aldıkları güçle, Cumhuriyet sevdalısı gönüllü bireyler olarak bir araya geldiklerini anlatan proje önderi Ayşegül Çetinkalp, bu sergiyi fikirleri ve heyecanlarıyla ortaklaşan ekiple oluşturduklarını belirtiyor. Çetinkalp, “Türkiye’de ilk defa koleksiyoner, fotoğrafçı, gazeteci, halk bir araya gelip kolektif bir çabayla bu sergiyi açtı. Serginin vizyonu açısından çok önemli bir buluşma. Cumhuriyet için herkes bir araya geldi bu sergide” diyor.

Sergiyi beraber gezdiğimiz Aylin Telef ise “Cumhuriyet yıllarında yetişmiş bir kadın ve bu vatanın bir evladı olarak Cumhuriyet’in 100. yılına yaraşır bir fotoğraf projesi yaptığımız için mutlu ve gururluyum” diyordu.

Sergi yedi bölümden oluşuyor.

“100 Fotoğrafçı 100 Fotoğraf Sergisi”: İzmir ili içinde aktif olarak çalışan, sergiye davet edilen fotoğraf sanatı dernek ve toplulukları üyelerinin gönderdiği, 100 fotoğrafçıya ait 100 fotoğraftan oluşuyor. Bu bölümde ARTLENS, Bergama Amatör Fotoğraf Sanatı Derneği, Ege Fotoğraf ve Sinema Amatörleri Derneği, İzmir Büyükşehir Belediyesi Fotoğraf Sanatı Derneği, İzmir Fotoğraf Sanatı Derneği, İzmir Doğa Fotoğrafçıları, Ödemiş Fotoğraf Sanatı Derneği, Özer Sanat, PYXIS Fotoğraf Kulübü ve Urla Fotoğraf Gönüllüleri Derneği’nden gelen toplam 100 fotoğraf İzmir’le fotoğraf sevdalılarını buluşturuyor. Modern İzmir’in bugün geldiği noktayı izleyiciye sunuyor bu bölüm.

Fotoğraf sanatçısı Kemal Okul’dan“Sokak Sokak Kentim İzmir” Sergisi”: İzmir’in sokaklarını 50 yıldır düzenli olarak fotoğraflayan, tüm fotoğraf derneklerinin Kemal Abisi olarak da tanınan fotoğraf sanatçısı Kemal Okul’un çektiği ve ustalarından kendisine kalan kent belleğine sunan fotoğraflardan oluşuyor.

Koleksiyoner Mert Rüstem’den Cumhuriyet Bayramı Sergisi … Mert Rüstem’in arşivinden, İzmir’de kutlanan eski Cumhuriyet Bayramı fotoğrafları sergisi. Şimdiye kadar hiç görülmemiş üç Atatürk fotoğrafının da yer aldığı bu bölüm, İzmir’in Cumhuriyet yolculuğunu kronolojik olarak izleme olanağı veriyor.

“Foto Muhabirlerinin Gözünden İzmir Sergisi”: İzmir’de görev yapan, kenti ve kentliyi fotoğraflayan gazetecilerin, foto muhabirlerinin kendi arşivlerinden İzmir’in tarihine tanıklık eden fotoğraflar sergileniyor. Bu bölümde arşivlerindeki fotoğrafları paylaşan Aykut Fırat, Esat Erçetingöz, Hüseyin Erciyas, Mustafa Oğuz, Saadet Erciyas, Turan Gültekin ve Ümit Otan’ın objektifinden kareler yer alıyor.

APİKAM Arşivinden İzmir’de Görev Yapan Belediye Başkanları ve “İzmir’in Önder Kadınları” Sergisi: Ahmet Piriştina Kent Arşivi ve Müzesi (APİKAM) desteğiyle hazırlanan bu bölümde 1923’den günümüze kadar görev almış belediye başkanlarının fotoğrafları yer alıyor. Ayrıca İzmir’in alanında bir ilklere imza atmış kadınlarının fotoğrafları ve gazete haberleri bu bölümde sergileniyor.

İzmir Halkının Gözünden Cumhuriyet Sergisi (1923 - 1950): İzmirlilerin kendi albümlerinde yer alan, 1923-1950 yılları arasında kentimizde çekilmiş fotoğraflardan oluşuyor. İzmirlilerin e-posta yoluyla, dijital ortamda gönderdiği fotoğraflar dev bir panoda sergileniyor. Serginin bu bölümünün düzenlenmesini fotoğraf sanatçıları Nur Uzakgören ve Erol Özdayı üstlenmiş.

Cumhuriyet’le Büyüyenler… Cumhuriyetin yüzleri:  Serginin bu bölümünde çoğu Cumhuriyet ilan edildiğinde doğmuş, Cumhuriyet devrimleriyle büyümüş, Cumhuriyetin ilk yıllarını yaşamış, 90 yaş ve üstü anıları taze, kalplerinde sonsuz Atatürk sevdası olan çınarlarla yapılan röportajlar ve fotoğraflar sunuluyor. Cumhuriyetin Yüzleri söyleşilerini Saadet Erciyas yapmış. Şöyle anlatmış Saadet: Serginin “Cumhuriyetin Yüzleri” bölümü yaşları 90 ile 108 arasında değişen, tanışmaktan ve söyleşmekten büyük onur duyduğum, Cumhuriyet’le soluk alıp büyümüş 12 çınarımıza ayrıldı. Onlarla yaptığım söyleşiler sırasında çekilen fotoğraflar da bu bölümde yer alacak.

108 yaşındaki öğretmen Hasibe Sabiha Özar, Mualla Leman Adlı, Halif Zeki Büyüktanır, Mevlüt Kaplan, Şaban Yaylalı, Atatürk’ü yakından görmüş HanriBenazus, Cumhuriyet’le büyümüş Ayşe SülhatTangüner, Hatice Adıyaman, Müjgan Özçam, Müşerref Demir, Hayrettin Reşat Gürsaler ve Salih Öztüregen’le yaptığım söyleşilerin özet görüntüleri bu bölümde izlenebilecek.

***

Kişisel olarak da bir sürprizi vardı bu serginin. Esat Erçetingöz’ün fotoğrafları arasında seçk,n devlet adamı Prof. Dr. Erdal İnönü ile İzmir’de çekilmiş bir fotoğrafta yer alıyordum. Arşivimde olmayan bir fotoğrafla karşılaşmak hoş oldu…

Sergi 30 Kasım’a kadar açık. Bence kaçırmayın ve İzmirimizle gurur duyun!