“Resim, tiyatro, mimari ve müziğin yanı sıra tarımın temel uygulamalarını kapsayan sanatın kökenleri, bu yaratıcı ve temel unsurların ilk kez kök saldığı ve dünyaya yayıldığı Anadolu'ya kadar uzanıyor. Zengin tarihiyle Akdeniz sadece coğrafi bir konum değil; tüm insanlık için uyum ilkelerini bünyesinde barındıran yaşayan bir mirastır. Bu kültürel mirastan ilham alan İzmir gençliği, Türkiye gençliğini ortak demokratik mirasımızı koruyan bir geleceğe yönlendirmeyi arzulayarak değişimin öncüsü olmaya kararlıdır. Bir milyonu genç olmak üzere 4,5 milyon nüfusuyla Türkiye'nin üçüncü büyük şehri olan İzmir, ortak mirasımızın temelinde yer alan demokrasiyi koruyarak şehrin bugününü ve geleceğini şekillendirmede gençlerin önemli rolünün bilincindedir..”

***

Bu sözleri dün gece coşku ile açılışına katıldığımız “Aynı Suya Bakmak” temalı Akdeniz Bienalinin açılışında Tunç Soyer Başkan’ın sözlerinden aldım.

17 ülkeden, yaşları 35’in altındaki 32 sanatçının katıldığı bienalde Başkan Soyer genç sanatçılara da söz verdi… İzmir Akdeniz Bienali’nin Akdenizli genç sanatçıların deneyimlerini vurgulayarak Akdeniz kültürleri arasındaki diyaloğu geliştirmeyi amaçladığının altını önemle çizen Başkan Soyer şöyle dedi: “Bu Bienal, Akdeniz'den dünyaya ses getiren bir barış mesajının yayılması için bir platform rolü görüyor. Bu, Filistin halkının ağır insan hakları ihlallerine maruz kaldığı bu zor dönemde özellikle önemli. Bu etkinlik aracılığıyla aynı zamanda İzmir'in uzun sanat tarihini ve sanatsal ifadesini dünyanın geri kalanına tanıtacağız. Bu bienal, ortak Akdeniz kimliğimizi güçlendirirken aynı zamanda Akdeniz'in tüm kentleri arasındaki uyum ve ittifakı da derinleştirecek. Hem şimdiki hem de gelecekteki gençlere, barışın gelişmesi için, uyum ve demokrasi için her türlü çabayı göstereceğime söz veriyorum”

***

İşin çok güçlü bir perde arkası var: Bienal kapsamında, Türkiye dahil olmak üzere Akdeniz’e kıyısı olan ülkelerden Bienal sanatçılarının üretimlerini eş zamanlı olarak yaptıkları bir konuk sanatçı programı düzenlendi.

Özel olarak oluşturulan kontenjan dahilinde, 6 Şubat depreminin etkilediği bölgeden dört genç sanatçı ve sanat kollektifi de programda yer aldı. Program, 11 Eylül ile 22 Ekim 2023 tarihleri arasında K2 Urla Nefes Alanı’nda gerçekleştirildi.

Konuk sanatçı programı sürecinde sanatçılar Bienal’de sergilenecek eserlerini üretirken İzmir’in çok katmanlı tarihi-kültürel mirasını ve dinamik atmosferini keşfetme imkanı da buldular. Ayrıca, düzenlenen sanatçı sunumları aracılığıyla izleyiciyle buluştular. Bu etkileşimlerin amacı, sınırları aşmak ve her sanatçının yaratıcı yolculuğunu zenginleştirmek hedefiyle hem bugün hem de gelecekte fikir, teknik ve perspektif alışverişini teşvik etmekti.

***

“Aynı Suya Bakmak”  

Sevgili dostum ve Bienalin Sanat Direktörü Ayşegül Kurtel, “Aynı Suya Bakmak” teması ile ilgili olarak şu bilgiyi verdi bana: Deniz, farklı bilinç düzeylerine ilişkin bir simge olarak kabul edilirse, aynı suyun kıyılarında yaşayan toplumlar, bu kollektif bilinç düzeyleriyle farklı bakış açıları ve uzamsal ilişkiler üzerinden nasıl bağlantı kurabilir? Bu bakış açıları ve ilişki biçimleri ortak bir alanda ortaya konulduğunda, Akdeniz kimliği nesnel bir gerçeklik üzerinden değerlendirilebilir mi?

Akdeniz insanı, çok uzun zamandır aynı suya bakmaktadır. Bu su, eski ve çağdaş kültürler için rüya gibi bir ilham kaynağı olmuştur. Turkuaz suları hassas bir ekolojik denge ile karşı karşıya olan bu önemli deniz, biyolojik bir çeşitlilik deposudur.

Belki şimdi sudaki yansımalarımızı görmenin tam zamanıdır. Suyun berraklığında birbirimizin farkına varmak, belki de önümüzde yeni bir uzam açacaktır. Şair Edip Cansever’in “Sonrası Kalır” şiirinde, Akdeniz’e göz kırparak ifade ettiği gibi, bu alan bizi “suya yeni indirilmiş bir kayık gibi” özgür kılacaktır.