Enteresan bir yılın son gününe ulaştık çok şükür…

Uygar dünyanın yaygın olarak kullandığı Miladi Takvim bu gece yarısından itibaren 2024’ü gösterecek. Miladi takvim Roma rakamları ile yazılır: MMXXIV (2024) Ben de kitap imzalarken en azından ay bölümünü Roma rakamı ile tanımlarım, Miladi Takvime bağlılığımı göstermek adına

Miladi takvim ya da Gregoryen takvimi, Roma İmparatoru Jül Sezar tarafından kabul edilen Jülyen takviminin yerine, Papa XIII. Gregorius tarafından yaptırılan bir takvimdir.  İsa'nın doğduğu yılı milat olarak alan bu takvim, Dünya'nın Güneş etrafındaki dönüş süresi olan 365 gün, 6 saatlik zamanı “1 yıl” olarak kabul eder. Günümüzde dünyada en yaygın olarak kullanılan takvimdir.

Takvim, 4 Ekim 1582 tarihinde kabul edilmiştir. Değişik tarihlerde önce Avrupa'da, daha sonra diğer ülkelerde yayılmıştır.

Gregoryen takvimi oluşturulurken Jülyen takvimine on gün ilave edilmiştir. Jülyen takvimine göre 5 Ekim Cuma günü, yeni takvimin 15 Ekim Cuma günü olarak kabul edilmiştir. 1752 yılında kabul eden ülkeler ise takvime on bir gün ilave etmek durumunda kalmışlardır.

Türkiye Cumhuriyeti'nde miladı takvimin kabulü Cumhuriyet ile geldi. Osmanlı İmparatorluğu döneminde önce Hicri takvim, daha sonra da 1 Mart'ı yılbaşı olarak kabul eden Rûmî takvim kullanılmıştı. 29 Ekim 1923'te cumhuriyetin ilanından sonra, 26 Aralık 1925'te kabul edilen “Takvimde Tarih Mebdeinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun” ve ortalama Güneş gününü getiren “Günün 24 Saate Taksimi Hakkında Kanun” adlı iki ayrı yasa ile birlikte 1 Ocak 1926 tarihinden başlayarak Türkiye Cumhuriyeti'nde Gregoryen takvimini benimsendi. Çağdaş dünyaya ayak uydurmanın en önemli yollarından biriydi bu.

Peki bu takvim güvenilir mi? Yıllardır süren bir tartışma bu. Gregoryen takvimi, günümüze kadar kullanılan takvimler içinde en az hatalı olanı imiş. Bir ekinoks yılı 365,242375365 gündür (365 gün 5 saat 49 dakika 12 saniye). Gregoryen Takvimi'nde ortalama yıl 365,2425 gündür ve gerçek ekinoks yılı uzunluğuna oldukça yakındır.

Astronomlar (aman dikkat astrologlar değil!)şöyle diyorlar: Yılda ortalama 0.000,125 günlük bu ufak hata, yıllık olarak 10,8 saniyeye tekabül eder. Takvim hesaplamasında bir günlük hatanın ortaya çıkması için yaklaşık 8.000 yıl geçmesi gerekir. Bununla birlikte 8.000 yıl içerisinde bir ekinoks yılının uzunluğu da sabit kalmayıp hangi uzunlukta olacağı tam olarak bilinemez. Bu nedenlerle Gregoryen Takvimi, yeterli hassasiyette ve güvenirlikte bir takvimdir.

Dünyada halen kullanılmakta olan başka takvimler de var. Genellikle dini cemaatlerin, nadiren de olsa devletlerin kullandığı bu takvimlere bakalım şimdi:

12 hayvanlı  · Akan · Asur · Azizler takvimi · Aztek (Tonalpohualli · Xiuhpohualli) · Babil · Bahâî · Bengal · Berberi · BikramSamwat · Budist · Birmanya · Bizans  · Cava ·Celali Darian  · DiscordianDoğu Ortodoks liturjik takvimi ·  * İran (Hicri Şemsi, İran) · Ermeni · Etiyopya · Fransız Cumhuriyetçi · Germanik ·Gregoryen *Helenik · Hindu ·Hicrî*  İbo · İnka · Hindistan · İrlanda · İsveç · Japon · Juche · Jülyen · Kelt · Kıpti · Kore · Kürt · Litvanya · Malayalam · Maya (Haab' · Tzolk'in)·Mezoamerikano · Mısır · Minguo · Nanakshahi · Nepal Sambat · Pawukon · Pentecontad · RapaNui · Roma· Rumi·Rünik · Sovyet · Tamil · Tayland (Tayland · Güneş) · Tibet · Vietnam · Xhosa  ·Yahudi *Yoruba

Gregoryen takviminin kabulünün 400. yılı nedeniyle basılan pul (1982)