Dinç Bey ile röportajı, daha önceki Diva röportajında olduğu gibi yine Önay Bilgin’’in evinde, fonda o muhteşem kitaplık, ferah/sade/rafine zevkin hakim olduğu salonda gerçekleştirdik.’¶

 

Röportajın sonuna doğru konu ’“İzmir’’in hal-i pürmelali’”nden çıktı, ’“İzmir’’de yerel basının hal-i pürmelali’”ne dönüştü haliyle.

İşte şimdi okuyacaklarınız, bu işin ’“pir’”inden satırlardır’…

 

 

DİNÇ BİLGİN: Vallaha kazandırır. Bizim Gazi Bulvarı’’nda kiraladığımız bir binada, işte Bilginler ve Sokullular, Yeni Asır Gazetesi’’ni çıkarırlardı; iki ailenin de gayet güzel hayatı vardı, para kazanırlardı. Senede birkaç defa Avrupa’’ya giderdi iki taraf da. Sonra işte Dinç Efendi geldi, işi daha da büyüttü. Gazetecilikten başka hiç bir iş yapmadan, Yeni Asır imkanlarıyla, kendi payıyla İstanbul’’a geldi, başka gazete kurdu filan’… Yani elbette gazetecilik para kazanır.

 

 

BİLGİN: Krize rağmen, her şeye rağmen! Süha Sukuti Tükel’’in Ticaret Gazetesi vardı. Türkiye’’deki ticaret gazetelerinin belki birincisiydi, ilk iyi örneğiydi. Süha Tükel de bildiğim kadar Ticaret Gazetesi dışında başka iş yapan biri değildi. Ticaret Gazetesi iyi para kazanırdı. Tükeller, para kazanan bir aileydi. Yine o tarihteki İzmir, şimdiki İzmir’’in onda biri kadar var mıydı? Yoktu. Şimdiki bir mahalle, o yıllardaki İzmir’’den daha büyük. Şimdi bir gazete para kazanır mı derseniz, çok rahatlıkla olur derim.

 

 

BİLGİN: Nasıl söyleyeyim... Hep aynı şeyi yapıyoruz, hep aynı gazeteyi yapıyoruz. Gazetelere baktığın zaman, hepsi sanki birbirinin karbon kağıdıyla kopyası çıkarılmış gibi. Getir arka arkaya koy bak. Aynı. Bazıları iyi bir şeyler yapmaya çalışıyor. Mesela görüntü açısından en azından. Bir süre sürüyor. İşte Habertürk. Formatı farklı. Boyut farklı. İşte ilk başta farklı bir şeyler yapmaya çalıştılar. Şimdi aldığınız zaman, bütün gazetelerin sayfalarına bakın, bunun boyu küçük, o kadar. Enden/boydan küçültülmüş gibi. Nedense iyi bir şeye devam edilemiyor. Mesela Milliyet, pazartesi günü Cadde diye bir ilave yaptı, hoşuma gitti. Çok güzel, diğerlerinden farklı bir görünümde. Üstelik de görsel olarak grafiklerini yapan çocuk gazeteci de değilmiş galiba. Bugün Çarşamba değil mi? Pazartesi başladı, Salı, Çarşamba’… Bugün yine eski usule doğru geldiler yine.

 

 

BİLGİN: İnşallah tekrar döner. Milliyet’’teki yenilik de hoştu. Ekonomi haberleri falan. Diğerlerinden farklı olabilir zannediyorsunuz, fakat bir süre sonra basmakalıp zihniyet hakim oluyor yine. Tabii hiçbir şey yapmadığım için çok büyük rahatlıkla söylüyorum bunları. Kendim yapsam’…

 

 

BİLGİN: Doğru ama yani daha iyisini yapabilir miyim? Şimdi çok rahatlıkla söylüyorum, denemek yapmak ayrı, söylemek ayrıdır.

 

 

BİLGİN: Ama Yeni Asır, muhteşem dönemindeydi o zaman. O tarihteki Türk basınında birçok öncülüklerin gazetesi. Ayrıca, Yeni Asır’’ın bir şansı var, son derece kabiliyetli bir insan grubu vardı.

 

 

BİLGİN: Çok çok kabiliyetli. Öyle bir grup şimdi’…

 

 

BİLGİN: Doğru, hiçbir şeyin tesadüf olmadığı doğru. Şimdi Türk basınına bakıyorum, Türk basınının başındakilere bakıyorum. Dehşet verici bir durum var. Mesela, eskiden Haldun Simavi işte. O zamanlar genel yayın müdürlerini televizyonlara davet ederlermiş, onlar da korkuyla patronlarından izin istemeye giderlermiş, ’“Yavrum, şimdi çıkacaksın, ne kadar sersem bir adam olduğunu bu kadar adam öğrenecek. Otur oturduğun yerde’” dermiş. (kahkahalar)

 

 

BİLGİN: Televizyon da çok fena yaptı onları, onu söylemeye çalışıyorum. Görüyorum bazen, Haldun Bey’’e hak veriyorum o zaman. (kahkahalar) Bu kadar da sert söylemesi gerekmiyordu ama’…

Pazarlanan her ürün gibi, işin başarılı olması için, FARKLI bir ürün yapmanız lazım. Farklı bir ürün olması lazım. Ne bileyim, işte bir sürü diş macunu varken, bir tane daha aynısından çıkarmamak lazım. Ayrıca gazetenin başka bir huyu, tavrı olması lazım. Bir karakteri, o karakterinin biçimlenmesi lazım. Şimdi her olaya aynı biçimde bakan gazeteler grubu var. Öbür tarafta da tam tersi bakan grup var. Bunlar komik geliyor insana. Trajikomik. Bir de’… Basının üzerinde -ben artık gazete yönetmediğim için rahat söylüyorum-; besbelli ki ağır baskılar da var, belli. Muhalefet düzeylerini frenliyorlar, onu da insan hissediyor, o da çok komik oluyor. Ne bulacaklarını bilemiyorlar? Bir gün çıkacak mutlaka’… Bir büyük gazete falan’… Bunlarla kalmaz bu iş. (sanki içinden söylenir gibi mırıldanıyor)

 

 

BİLGİN: Yok, bana göre içerik de yok. Hiçbir yenilik yok. Kocaman, o kadar. O kadar kocaman bir gazete verdiğiniz zaman da bütün mesainizi o gün, o gazeteyi bitirmeye sarf ediyorsunuz. Yaratıcı olamıyorsunuz. Aklınızda kalan bir manşeti var mı?

 

 

BİLGİN: Baktığınız zaman günde 60-70 tane sayfa var. Bu kadar sayfa; Milliyet+Vatan+Sabah=Habertürk’… Hepsinin toplamı kadar sayfa yapıyor. Çılgınca bir mesai sarf ediyorlar. Biri bağırıyor ’‘ekonomin altıncı sayfası gelmedi’’, öteki bağırıyor ’‘bilmem kaçınca sayfa nerede? Baskıya geç kalıyoruz.’’

 

 

BİLGİN: Ekonomiyi büyüt istediğin kadar, saçma sapan şeylerle, fazlalıklarla dolu bir şey.

 

 

BİLGİN: Taraf’’ı beğeniyorum, Taraf büyük hizmet yaptı vatana-millete. Türkiye’’deki ezberlerin bir kısmını, bozdu, ortaya çıkardı. Ama gazete mi derseniz, gazete değil. Misyon. O başka bir şey. Gazetecilikle onu bağdaştırmak mümkün değil, başka bir şey o. Ama o da lazım. Buna bir şey demiyorum.

 

 

BİLGİN: (şiddetle itiraz ediyor)Hayır hayır hayır!

 

 

BİLGİN: Yapsaydım gazete yapardım. Bizim Türkiye’’dekiler gazete değil. Gazete için konu, insan olması lazım. İnsan hikayesi yok Türk gazetelerinde, çok garip bir şey. Human story, insan hikayesi yok. O kadar yok ki, o yüzden Türkiye’’de spor okunuyor, magazin okunuyor. Çünkü sporda da magazinde de ister istemez, insan var.

 

 

BİLGİN: Tabii, onun başarısı oradan geliyor. Çünkü, her konu insan. İnsan yok bu bizim gazetelerde. Ve fark etmiyorlar da. Yabancı gazeteleri de Allah bilir ellerine alıp okumuyorlar. Dünyada böyle değil. Dünyada insan merkezlidir gazete. Ben gazete yapsaydım, her sayfada mutlaka bir insan haberi olması için, çalışırdım. İnsan haberi olunca, ne oluyor? Gazetecilik oluyor.

İzmir’’de ne kadar güzel insanlar vardı, Günaydın’’da polis muhabiriydi hani?

 

 

BİLGİN: Evet, ne kadar güzel haberler, insan öyküleri çıkartırdı o mesela. İşte o. Gazete o. Mümin Sertbaş nasıl, sağlığı iyi mi?

 

 

BİLGİN: Bizim gazetelerde olmayan o işte, insan haberi. Garip bir karışım. Gazetecilik eskisi kadar, şimdi böyle bir haber peşinde koşturmayı gerektirmiyor, bu da belli miktarda tembellik veriyor. Müthiş bir bilgi akışı var; her taraftan görüntü akıyor, resim akıyor, bilgi akıyor. Toplanıyor haberler, televizyonda bir takım adamlar da masanın başına toplanıyorlar, ’‘bugün ne kullanalım’’ diye konuşuyorlar. Rus salatası yapar gibi, gazete yapıyorlar. Ama gazeteye gelen her haberin içine, ’‘katma değer’’ katılması lazım. İnsan haberi dediğim o. Bu haber mutlaka işlenecek, palavra atılmayacak tabii. Haber zenginleştirilecek. Birçok haberi gazetede okuyorum, anlamıyorum ne dediklerini. Gerçekten anlamıyorum. Hele bir de ekonomik haber olursa’… anlamıyorum. Ne diyor, kim haklı, kim haksız? İşin altındaki gerçek falan diye yazan yazarlar var, (gülüyor) gazetede çıkan haberleri bir de tarif ediyorlar. İnsan haberlerinin en güzel örneklerini İngiliz gazeteleri, Amerikan gazeteleri veriyorlar. İngiliz tabloit’’leri bütün popüler basın, insan haberi üzerine kurulu. O zaman bu kadar ucuz magazine de gerek kalmaz. İnsana döndürdüğünüz zaman.

Şimdiki gazeteler, Hürriyet, Vatan, Milliyet, Sabah’… Başka bir şey. Zamanında benim Sabah’’a uydurduğum şeyi, onlar daha da bozarak, devam ettirdiler. Bir miktar da biz bozduk. Hiç böyle ekstradan bir şey koymadılar. Bir fark yaratma gayretine girmediler.

 

 

BİLGİN: Bir gazete yapsam Recai Seyrek’’le yapardım. Mutlaka.

 

 

BİLGİN: Recai Star’’da da çok güzel şeyler yaptı. Star farklı bir gazeteydi. Ama her şeyi ile farklıydı. Bir huyu vardı, bozuk olmasına rağmen, karakteri vardı. Zengin çocuğu havası vardı, fırlama ama zengin. O yüzden de sattı.

 

 

BİLGİN: (düşünüyor)

 

 

BİLGİN: Bu saydığın isimlerin üçü de olmalı o gazetede. Mutlaka.

 

(Dinç Bey, bu sorunun cevabını ortada bıraktı. Belki cevap vermek istemediğinden, belki bunun cevabını şimdi vermenin anlamlı olmadığını düşündüğünden belki de net bir yanıtı olmadığından’… Ama bu üç isim için de görüşleri çok netti; üçünü de çok takdir ediyordu, üçünü de beni bir kez daha hayretler içinde bırakacak kadar tanıyordu.)

 

VE BİR TEŞEKKÜR: Fotoğrafları, Sözcü’’nün Yazı İşleri Müdürü (eski Yeni Asır’’cı) Neşet Şenizel’’in gönderdiği genç stajyer Hande Zeyrek çekti. Tümüyle söyleyişe konsantre olduğumuz için, ne Dinç Bey’’in, ne de benim, hiç yardımcı olamadığımız Hande, ters ışık yüzünden gerçek performansını gösteremedi ama profesyonel tavırları ile gazetecilikte (şansı da yaver giderse) parlak bir geleceği olduğunu bence gösterdi. Kendisine buradan da teşekkür ediyorum.