Araç satışları neden düştü?

Muhittin AKBEL / EGEDESONSÖZ – Otomobil satışlarının 20 ay sonra ilk kez gerilemesi, sektör temsilcilerini tedirgin etti. Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği’nin verilerine göre, otomobil ve hafif ticari araç pazarı 2024 Nisan ayında yüzde 22,3 oranında azaldı. Yılın ilk üç ayında toplam 370 bin araç satışı gerçekleşirken, Nisan ayında 61 bin 448 otomobil, 14.471 tane de hafif ticari olmak üzere toplamda 75.919 satış oldu. Ege Otomotiv Derneği (EBOD) Başkanı Mehmet Torun, satışların Nisan ayında gerilemesinin nedenlerini Egedesonsöz’e anlattı.

387 BİN LİRALIK ARABANIN FİYATI, BİR YILDA 865 BİN LİRAYA YÜKSELDİ
2024 yılının ilk üç ayında satılan 370 bin aracın yüzde 45’ini, engelli araçlarının oluşturduğunu belirten Başkan Torun, engelli araçlarındaki muafiyet indiriminin 2023’te 1 milyon 4 bin lirayken, 2024 yılında 1 milyon 591 bin 255 liraya çıkmasının, 370 bin rakamına ulaşmada etkin olduğunu söyledi.

Araçların artık çok pahalı, buna karşın mevduat faiz oranlarının da çok yüksek olduğuna dikkat çeken Başkan Torun, şu değerlendirmelerde bulundu:

“Son birkaç yıldır otomobile çok talep var. Çünkü otomobil, enflasyonla beraber yatırım aracına dönüşmüştü. Çünkü prim yapıyordu. 2023 yılının Ocak ayında ticari bir otomobilin en düşük fiyatı, 387 bin liraydı. 2024’ün aynı ayında bu rakam aynı model, aynı marka araç, 865 bin liraydı. Bir yıl içerisinde yüzde 200’e yakın artış meydana geldi. 2024’ün ilk üç ayında 370 bin civarında araç satışı oldu ve bu araçların yüzde 45’i engelli aracıydı. Satışları yüksek gösteren, engelli araçlarının satışıydı. Zaten otomobilde finansmana erişim şu anda imkansız gibi bir şey. 400 bin liradan fazla kredi alamıyorsunuz bankalardan. Bu da sektörümüzün önünde en büyük engeldir. Türkiye’de dış ticaret fazlası veren sektör, otomotiv sektörüdür ve 17 yıldır ihracat lideridir. İhtiyaç yoksa, kimse de ikinci el araç satışı yapmıyor.  Bir araç kredisinin yıllık maliyeti, yüzde 155’i geçtiği doğrudur.”

YÜKSEK MEVDUAT FAİZİ VARKEN, TAŞIT KREDİ FAİZİNİN DÜŞMESİNİ BEKLEYEMEYİZ
Otomobilin bir ihtiyaç olduğunu ancak insanların yüksek mevduat faizi nedeniyle araç almak yerine parasını faize yatırmayı tercih ettiğini belirten EGOD Başkanı Mehmet Torun, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Eğer ihtiyacınız yoksa ve kenarda 2 milyon lira paranız olsa, otomobil mi alırsınız, faize mi yatırırsınız? Tabii ki faize yatırırsınız! Şu an itibariyle insanlar, yüksek faizden yararlanmak için parasını otomobile bağlamaktan kaçıyor. 1,3 milyon liradan aşağıya araç da yok. Çok büyük bir aciliyetiniz yoksa ve kenarda 900 bin liranız yoksa, araç almaktan vazgeçersin tabii ki. Araç alımı, ertelenecek bir ihtiyaç haline geldi. Gelecekle ilgili kaygılarımız var. Sektörden önce, yurttaşlarımız açısından kaygı duyuyoruz. Ekonomide reel ticari hayat, hiç de iç açıcı seyretmiyor. Her şey çok pahalı. Tüketim azalıyor gittikçe. Araç alımı da öncelikli ihtiyaç olma listesinde çok gerilere düşmüş durumda. İnsanlar, özel araç kullanmak yerine toplu ulaşımı kullanmaya başladı. Mesela geçen yıllarda İzmir için İstanbul’a döndük, ifadesini kullanıyorduk. Çankaya ve Alsancak semtlerinde trafik kilitleniyordu, park yeri bulamıyorduk. Fakat şimdi sabah 09.30’dan sonra İzmir trafiği rahatlıyor, hiçbir yerde sıkışıklık yaşanmıyor, park yeri de bulunuyor. Otomotiv sektörünün devamlılığı için o tekerin dönmesi gerekiyor. O teker dönmüyorsa, sektör geri gidiyordur. Hal böyleyken, mevduat faizlerinin bu kadar yüksek olduğu bir süreçte araç kredilerinin düşürülmesini beklemek, hayalperestlik olur.”

400 BİN LİRA KREDİNİN 36 AY VADEDE AYLIK ÖDEMESİ 29 BİN LİRA
Taşıt kredileri, ortalama yüzde 5 civarında. 400 bin liralık taşıt kredisi almayı başaran bir yurttaş, 36 ay vadeli kullanacağı kredi için ayda 29 bin lira ödemesi gerekiyor. Toplamda ödeyeceği rakam ise 1 milyon 45 bin lirayı buluyor. Bu rakamlar doğrultusunda, 400 bin liralık kredinin yıllık maliyet oranı bile en iyimser haliyle yüzde 114 oluyor.