Uzmanlar ‘krematoryumu’ destekledi... ‘Keşke geri adım atılmasaydı’

Muhittin AKBEL / EGEDESONSÖZ – Karabağlar Belediyesi’nin, ölü hayvanların yakılması için krematoryum ilanına çıkması, bazı hayvan severlerin tepkisine neden olurken, önemli bir kesim de projeyi desteklemişti. Belediye, ilanı geri çekti, ihaleden de vazgeçti. Projeye en büyük desteği verenlerin başında gelen Hayvan Hakları İçin Veteriner Hekimler Derneği Başkanı Veteriner hekim Berna Bostanbaş, Egedesonsöz’e önemli açıklamalarda bulundu. Başkan Bostanbaşı, “Krematoryum projesi hayata geçirilseydi, önemli bir soruna çözüm getirilmiş olacaktı. Gerçekten ölü hayvanları gömecek yer yok. Ölü hayvanları yakmak, çevre sağlığı açısından çok olumlu bir davranış olurdu” dedi.

KONAK VE ÇİĞLİ KREMATORYUM İÇİN ADIM ATMIŞTI, SONRA…
Konak ve Çiğli Belediyelerinden sonra Karabağlar’ın da bu projeden çekilmesini değerlendiren Başkan Bostanbaş, “2017 yılına kadar İzmir’de ölü hayvanlar, ilçe belediyeleri tarafından sokaktan alınır, Büyükşehir ekipleri de onları Harmandalı bölgesinde açılan gömü alanına taşır, üç metre derinlik şartıyla, üzerine sıkıştırılmış toprak dökerek kapatırdı. Bu süreç, 2017 yılında, Çevre Şehircilik İl Müdürlüğünün Büyükşehir’e yazdığı, o alana ölü hayvan gömüsü yapılamayacağına dair yazıyla son buldu. Haliyle tüm ilçeler bu karar nedeniyle sıkıntıya düştü. Özellikle Karabağlar gibi yerleşim alanı dışında kalan bölgeleri su kaynaklarına yakın olan ilçeler daha olumsuz etkilendi. Karabağlar özelinde bir taraftan Çamlı barajı diğer taraftan Balçova barajı, tarım alanları, ağaçlandırılacak alanlar, orman alanları ve yeşil kuşak alanlar, doğal koruma alanı gibi alanlar nedeniyle ölmüş hayvanları gömebilmek için uygun alanı yok diyebiliriz. Diğer ilçeler Karabağlar’dan çok farklı değil. 2019 yılında Konak Belediyesi, krematoryum için ihaleye çıktı ancak pandemi nedeniyle ihale iptal oldu. Çiğli Belediyesi proje ön incelemesini yaptı, ama sebebini bilmediğimiz şekilde bu projeden vazgeçti” bilgisini verdi.

İZMİR’DE İKİ TANE VAR AMA KULLANILMIYOR
Bu sorunun, sadece belediyelerin sorunu olmadığının altını çizen Hayvan Hakları İçin Veteriner Hekimler Derneği Başkanı Berna Bostanbaş, “Sahipli hayvanlar serbest veteriner kliniklerinde hayvanı öldüğünde, gömecek yer bulamadığından, kliniğe bırakıp gidebiliyor. Karabağlar Belediyesi bu projeyi hayata geçirirseydi, örnek olur. Krematoryum İzmir’de Tarım ve Orman Bakanlığı Veteriner Kontrol Araştırma Enstitüsü bünyesinde mevcutta sabit ve mobil olmak üzere iki adet krematoryum bulunmaktadır ancak bunların faal olarak kullanılmadıklarını biliyoruz. Bu nedenle mevcut durumda bir belediyenin gömmek daha ucuz ve kolay bir yöntemken bilimsel verilere dayanarak çevre sağlığını düşünmesini ve bu sebeple yatırım yapmasını çok önemsemiştik. Hayal kırıklığına uğradık” diye konuştu.

AVRUPA’DA YAKMA FIRINLARI, HAYVANIN OLDUĞU YERE DE GİDİYOR
Hayvan ölülerinin bertarafının çevre kirliliğine yol açması nedeniyle krematoryumda yakma yönteminin dünyanın çeşitli bölgelerinde sıkça kullanıldığını hatırlatan Başkan Berna Bostanbaş, şu değerlendirmelerde bulundu:

“Avrupa’da krematoryum yaygın olarak kullanılıyor. Mobil yakma fırınları bile var. Doğrudan ihtiyaç durumunda yakma fırını, hayvanın olduğu yere götürülüp orada işlem gerçekleşiyor. Hayvan sahipleri dilerlerse ücreti karşılığında ölen hayvanlarını yaktırma işlemine başvuruyor. Sadece İngiltere de 2 bin 600 den fazla yakma fırını bulunuyor. Ayrıca Avrupa’da hayvan ölülerini çöpe atarsanız 10 bin Euroya varan cezalar uygulanıyor. Ülkemizde sahipsiz hayvan popülasyonu artıyor. Pek çok kedi ve köpek, trafikte ezilerek ya da bulaşıcı hastalıktan, yaşlılıktan ölüyor. Hayvan ölülerinin toplanması geciktiğinde ciddi bir mikrobiyel yük oluşur. Ölüm sebebi belli olmayan hayvanların, uygun olmayan alanlara toplu olarak gömülmesi ekosistemde sorunlara neden olmaktadır. Yeraltı kaynak suları, toprak, dolayısıyla ürünler riske atılmaktadır. Hastalıklı ölü hayvanlara ulaşma ihtimali olan yaban hayvanları da risk altındadır. Hayvanların gömülmesi için uygun ortam sağlanamıyorsa yakılması kanunla da emredilmiştir.”

YAPILAN ÇALIŞMADA YASAL OLARAK BİR SAKINCA YOKTUR
“5199 Sayılı Hayvanları Koruma Kanunu’na istinaden çıkarılmış ‘’Hayvanların Korunmasına Dair Uygulama yönetmeliğinde; belediyelerin alacağı tedbirlerde konu açık ve net anlatılmıştır. H) şıkkında, ev ve süs hayvanı ile kontrollü hayvan ve geçici bakımevlerinde ölen hayvanların, belirlenecek yerlerdeki derin çukurlara gömülerek üzeri sıkıştırılmış toprak ile kapatılması veya yakma ünitesinde yakılması gerekir” deniliyor. Ayrıca enfeksiyon geçirmiş ve zoonoz hastalıktan ölen hayvanların yakma fırınında yakılması veya usulüne uygun olarak kireçle gömülmesiyle bertaraf edilmesi de mevzuatta yer almaktadır. Bu nedenle yapılan çalışmada yasal olarak herhangi bir sakınca yoktur.”