Turizmci, o soruna çare bulamıyor... 'Personel hepimizin korkulu rüyası'

EGEDESONSÖZ – Çeşme Turistik Otelciler Birliği (ÇEŞTOB) Yakup Demir, SONSÖZ TV ekranlarında Gazeteci / Yazar Muhittin Akbel’in sorularını değerlendirdi. Yeni sezonda otellerde oda fiyatlarının, artacak asgari ücret ve temel girdilere yapılacak zamlardan dolayı artacağına dikkat çeken Başkan Demir, personel sıkıntısının kabus gibi üzerlerine çöktüğünü dile getirdi.

2022 yaz sezonunda Çeşme’deki turizm gelirlerini değerlendiren Demir, “Fiyatlandırmada karmaşa var. Tüm sektörlerde fiyatlandırmada karmaşa var. Turizm mesleğinin sahipleri olarak karmaşık fiyatlar içinde yılı bitirdik. Kazandığımızı da bilmiyoruz. Bir takım olumsuzluklar oldu. Pandemi yıllarında ve 2022’de pandemi  öncesi ciroları yakaladık. Ciro var ama gider çok olduğu için cüzdanımızda çok bir şey göremiyoruz” dedi.

YENİ SEZONDA ODA FİYATLARI 5 BİN LİRANIN ÜZERİNDE OLACAK GİBİ
Fiyat artışlarının yeni dönemde turizm sektöründeki rezervasyon fiyatlarını ne kadar etkileyeceğine dair değerlendirmelerde bulunan Demir, “Aralık ayı sonuna geldik. Asgari ücret yani personel gideri artacak gibi. Seçime entegre olursa, asgari ücretin çok yüksek olabileceğini duyuyoruz. 2023 otel fiyatlarını belirleyecektir yeni asgari ücret. Geçmiş yıllara bakınca ciro içinde personel gideri yüzde 28-33 civarında iken yüzde 45’i zorlamaya başladı. Enerji de bunun içine girdi. Yüzde 5-6 iken 15’in üzerine çıkmaya başladı enerji giderleri. Bu giderlere yüzde 25 kar koyup satılacağını düşünüyorum odaların. Erken rezervasyonlar başladı. 5 bin liranın üzerinde görüyoruz klasik 5 yıldızlı otellerin odalarını. Arz talebe göre ocak, şubat ayında fiyatlar oturur. Arz talep belirler biraz fiyatları” ifadelerini kullandı.

YERLİ TURİST ODA FİYATI İÇİN PAZARLIK YAPIYOR
Bu sezon Çeşme’de yerli turistin olmadığına vurgu yapan Başkan Yakup Demir, yerli turistin otel fiyatlarını yüksek bulduğunu, yeni sezonda daha da yüksek olacak rakamla tatil yapma isteklerinin daha kırılacağını tahmin ettiklerini söyledi:

“ Yerli turist arıyor, cevap verdiğimde çok pazarlık ediyorlar. Bu sene yerli turistin fiyatlarda pazarlık yaptığını görünce içimiz sızlıyor. Gelmek istiyor, tatil kültürü var ama bütçesi yetmediği için gelemiyor. Günlük fiyat söylüyoruz, oda fiyatının 3 bin lira olduğunu söylüyoruz. 3 bin lira, üç günlük tatil parası değil mi, diyorlar. Onların da kafası karışmış durumda. Şu anda Türkiye turizmini belirli bir noktaya taşıyan öncelikle gurbetçiler, sonra arkasındaki Rusya sonra Arap yarımadası. Onlar olmasa turizm olarak da diğer sektörler gibi kaba tabirle yerlerde sürünür duruma gelecektik. Umman’dan, Yemen’den, İran’dan çok turist geliyor. Bunlar kurtarıyor bizi. İç turizm artık kampinglere gitmeye başladı.”

YILBAŞI ÖNCESİ REZERVASYONLAR YÜZDE 80’İ BULDU
Çeşme’de hem otelcilerin hem de belediyenin yılbaşı öncesi hummalı bir çalışma içinde olduğunu belirten ÇEŞTOB Başkanı Yakup Demir, “Bazı otellerimizden bilgilerimi aldık. Açık otel sayısı çok fazla değil. Hafta sonuna geliyor yılbaşı tatili çünkü. Dolayısıyla çok uzun tatil olmayacak. Açık olan otellerde rezervasyonlar gayet iyi gidiyor. Yüzde 80’e ulaşmış durumda. Alaçatı’daki butik otellerimiz çok hızlı doluyor. Alaçatı’da Çeşme’de belediyemizin de bir takım gösterileri olacaktır. Sokaklar yine hareketli olacak. Çeşme kış uykusunda gibi şu anda. Çeşme yazın ve kışın çok güzel ama kış güzelliğini insanlara bir türlü aktaramıyoruz” dedi. 5 yıldızlı otellerin çoğunun açık olduğunu ve rezervasyon yaptığını hatırlatan Başkan Demir, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Alaçatı otellerinin de neredeyse yarıya yakını açık olacak. Yılbaşı gecesi de açmak isteyen olabilecek. Ev gibi oradaki oteller. Şömineyi yakın, oteli açın! Tabii personel sorunu gündeme geliyor. Yaz turizmi gibi yılbaşı beklemiyoruz yılbaşında. Normal bir hafta sonunun birazcık yoğunlaşmış halini göreceğiz. Biraz turist olsa bugün ve yarın Ilıca’da denize giren mutlaka olur. Bu kadar değerli bir destinasyonuz. Bu güzelliklerimizi ya biz anlatamıyoruz ya da biz artık bu değerlerimize benzer çok değerler var. Egzotik ülkeler full şu anda. Endonezya, Bali tarafındaydım. Üç dakikada bir uçak iniyor. Ciddi bir potansiyel var çünkü 12 ay havadaki ısı 28-30 derece. Gece de denize girebiliyor. Günü tam olarak tatilde kullanabiliyorsun. Eksiği, bizim gibi güneşi ve denizi yok. Bizim kadar değerli kumsalları yok. Egzotik bir ülke olmadığımız için kaderimize razı olacağız. Kışımız da yaz olsun diye bir duamız yok. Yazımız biraz uzun olsun yeter.”

TURİZM FUARLARI ARTIK ŞOV İÇERİKLİ
Başkan Yakup Demir, turizm fuarlarının da değerlendirmesini yaptı:

“Her şeyin bir modası oluyor ve belirli bir süreçten sonra bu moda kendisini yok ediyor. Eskiden İspanyol paça pantolonlar vardı, daha sonra paçalarımız daraldı. Galiba fuarların modası da İspanyol paça pantolonlar gibi geçti. Fuarlara bakınca eskiden bütün kontratlar imzalıyorduk acentelerden. Toplantılar yapıyorduk. Dijitalleşme ile birlikte fuarların etkisi biraz azaldı. Bakanlık 200 fuara katılırken 20’ye kadar düşürdü. Fuarlara katılıyoruz, karşı değiliz. Fakat dijitalleşme fuarların değerini azalttı. Fuarlar artık şov içerikli oluyor. Bu şekilde olsa da biz yine katılmaya çalışıyoruz. En çok turistin geldiği ülkelerdeki festivallere Çeşme olarak katılalım diyorum. Amsterdam Belediyesi ile görüştük. Dam Meydanı’nda Çeşme ve Ege lezzetleri ile ilgili ikramda bulunmak istiyoruz dedik. Orada yapmayın, 4-6 Mayıs Hollanda’nın kurtuluşu, o esnada bir şeyler yapın, dediler. Bir de Büyükşehir Belediyesi’nden Amsterdam Belediyesi’ne bununla ilgili yazı istediler. Bunu diğer büyük Avrupa kentlerinde de yaygınlaştırabilir miyiz ona bakıyoruz.”

KRUVAZİYER GEMİLERİN İPTALİ BİZİM İZMİR İÇİN KAYIPTIR
Kruvaziyer gemilerin İzmir seferlerini iptal etmesiyle ilgili olarak “İptal nedenlerine bakmak lazım” diyen Başkan Yakup Demir, “Uygulama ve kanalın oturması için sabır gerekiyor. Selanik seferleri de iptal edildi. Keşke Selanik iptal edilmeseydi. Bir gece Selanik’te kalıyorsun, küçük bir kent. Selanik deyince Atamızın doğduğu ev aklımıza geliyor, o da bir kez ziyaret ediliyor. Biz Sakız’a neredeyse yılda beş kez gidiyoruz, yakın olduğu için. Biriyle görüştüm, hafta sonu için Sakız’a 392 yolcusu olduğunu söyledi. Hafta sonu yoğun olduğunu söyledi. Kruvaziyer gemilerin İzmir seferlerini iptal etmesi iyi olmadı. Gemiler neticede ülkeye adım atıyor. Çok kuvvetli bir şekilde esnafa ve ülkemize çok ciddi katkısı olmasa da neticede rotası İzmir olduğu için bir yerde reklamı bile oluyor. Bence bir kayıptır ama içeriğini çok bilemiyorum. Talep görmesi lazım, İzmir satarsa gelir” değerlendirmesinde bulundu.

PERSONEL SIKINTISI BİTECEK GİBİ DEĞİL
Turizmcilerin her yıl giderek daha ağır yaşadığı personel sıkıntısını gidermek için şimdiden çalışma yapılıp yapılmadığına yönelik soruya yanıt veren Başkan Yakup Demir, şu açıklamalarda bulundu:

“Ne kadar turizmci arkadaşla görüştüysem, hepsinden aynı lafı duydum; personel, hepimizin korkulu rüyası. Evet yaz geliyor ama keşke gelmesin diyen bile var. Her şeyden vazgeçmiş durumda olanlar var personel sıkıntısı sebebiyle. Ülkemizde şu anda bütün sektörlerde bu sıkıntı var. Bu sıkıntı nasıl aşılır sürekli konuşuyoruz. Personele ödediğimiz para, eskiden ciromuzun yüzde 30’u iken şimdi 40’ın üzerine çıkmış. Ciddi bir ödeme var aslında. Sorun bu değil, parasal yönde değil sorun. Sorun çalışmaya talebi olan çok insanımızın olmaması. Özellikle bizim sektör içerisinde. ‘Garsonluk mu yapacağım, komi mi olacağım’ diyorlar. Bu meslekler artık gençlerimizin hiç düşünmediği meslekler. Aklından bile geçirmiyor. Aileler de bunu istemiyor, o zaman kim yapacak bunları? Turizme en büyük sıkıntıyı yaşatan, personeldir. Bu bir kültür. Turizm okulları da yetersiz kalıyor ve bu mesleklerde çalışmak isteyen yok. Dışarıyı da kapattı devlet. Ne ikametgah alabiliyorsun yabancıya ne de yabancılara çalışma izin alabiliyorsun. Turizm ekonomisi insanla değer kazanan bir ekonomi. İnsan içinde yoksa buradan para kazanılmaz. Devletin kesinlikle politikasını değiştirmesi lazım. Turizme istihdam yaratmak için hemen yola çıkılması lazım. 10 senedir söylüyorum bunu. Turizme yakın okullara zorunlu staj getirmesi lazım, staja da 1 Nisan – 1 Ekim diyecek. Ders gibi görecek. Staj sırasında maaşını da alacak işyerinden. Radikal bir çözüm bulmak zorundayız.”