Prof. Dr. Sönmez’den ‘ölüm gemisi’ tepkisi: İşçilerin vebalini kim ödeyecek?

Muhittin AKBEL / EGEDESONSÖZ – “Ölüm gemisi” olarak bilinen ve 900 ton asbest barındırdığı öne sürülen Nae Sao Paulo adlı uçak gemisinin Aliağa’daki söküm tesislerinde sökümü için İzmir’e getirilmesine izin verilmesinin yankıları devam ediyor. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, geminin İzmir’e getirilmesine şartlı da olsa izin vermesi, çevrecileri ve bilim insanlarını tedirgin olmaktan uzaklaştırmaya yetmedi. Üsküdar Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Medient Kulak Burun Boğaz Hastanesi hekimlerinden Prof. Dr. Güner Sönmez, asbestin, özellikle kanser türlerinden en ağırı ve tedavisi en maliyetli olan akciğer zarı kanserine yol açtığına dikkat çekti. Prof. Sönmez, Bakan Kurum’un “O gemide 900 ton değil, 9 ton asbest var” şeklindeki açıklamasına “9 ton asbest, masummuş gibi gösteriliyor. Değil 9 ton, 9 kilo asbest bile masum değildir” şeklinde yanıt verdi.

1 MİCRONU BİLE ÇOK TEHLİKELİ  
Radyoloji alanında Türkiye’nin önde gelen bilim insanlarından biri olan Prof. Dr. Güner Sönmez, Egedesonsöz’e yaptığı açıklamalarda, asbestin yol açabileceği tehlikenin büyüklüğüne dikkat çekti. 1 micron asbestin bile çok zararlı olduğuna vurgu yapan Prof. Sönmez, “Asbest nasıl imha ediliyor, gemi sökümünde dünya standartlarının altında mı, yoksa üstünde mi önlem alınıyor, bilmiyorum. Fakat asbestin öldürücü ve kanserojen bir yapıya sahip olduğunu iyi biliyorum. Bu gerçeği zaten bilmeyen yok” dedi. Gelişmiş ülkelerin tamamında asbestli ürün kullanmanın, asbestle uğraşmanın yasaklandığını, 2010 yılından itibaren Türkiye’de de yasak getirildiğini hatırlatan Prof. Dr. Güner Sönmez, “Fakat ne hikmetse, asbest yüklü geminin Türkiye’de sökülmesine izin veriliyor” çıkışında bulundu ve şunları söyledi:

YÜZLERCE, BİNLERCE İNSANIN HAYATIYLA OYNAMAYIN
“Eskiden, özellikle inşaatlarda izolasyon başta olmak üzere inşaatla ilgili pek çok alanda kullanılan bir şeydi asbest. Gaziantep, Şanlıurfa, Tokat, Antalya, Sivas, Kayseri, Elazığ, Diyarbakır, Adıyaman, Burdur, Yozgat, Çankırı, Nevşehir gibi illerimizde maalesef çok yüksek seviyede asbest var. Gemiyle getirilecek asbest, tarif edilemeyecek kadar büyük zararlara yol açacak büyüklükte. Akciğeri çepeçevre saran bir zar vardır, mezotelyoma dediğimiz… Asbest, akciğer zarı kanseri başta olmak üzere birçok kanser türüne yol açar. Akciğer zarı kanseri, tedavisi mümkün olmayan, çok ağır bir kanser türüdür.

Tedavi maliyeti ülke açısından da hasta açısından da çok yüksektir. Asbest, gırtlak kanserinin de en önemli sebebidir. Asbest, akciğer zarı üzerinde kireçlenme yapabiliyor, akciğer zarının kalınlaşmasına, akciğer zarları arasında su toplanmasına, akciğerlerde asbest toplanmasına bağlı sertleşme ve bozulmaya, yine akciğerlerde küçük sönmüş alanlar oluşmasına, yumurtalık kanserine yol açabiliyor. Kanser dışında, solunum yolu hastalıklarına da yol açabiliyor. Asbest, toprağa ve suya bulaştığında temizlenmesi hiç de kolay bir şey değil. Almanya gibi bir ülke, sırf asbestin yol açtığı kanserlerle mücadelede bir yılda 290 milyon Euro harcamış. Asbest, bu kadar tehlikeli olduğu halde, 900 ton asbest yüklü geminin Aliağa’ya söküm için getirilmesine izin vermek, yüzlerce, binlerce insanın hayatıyla oynamaktır. Yol yakınken, bu yanlıştan dönmek lazım.”

İÇİNDEKİ ASBESTİ KÜÇÜMSEYEREK BİR YERE VARILAMAZ
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’un, Nea Sao Paulo gemisinde söylendiği gibi 900 ton değil, 9 ton asbest olduğunu açıklamasına tepki gösteren Prof. Dr. Güner Sönmez, şu değerlendirmelerde bulundu:

“Bakan Bey, o gemide 900 ton değil, 9 ton asbest var diyor. 9 ton asbest var diyerek o gemideki asbesti masum göstermek doğru değil.  Değil 9 ton, 9 kilo olsa bile masum değil. Bunu küçümseyerek bir yere varmak mümkün değil. Suyla, rüzgarla çevreye yayılma özelliğine sahip asbestten uzak durulmasını tavsiye ediyorum. Brezilya gibi okyanus aşırı bir ülkeden, 14 bin kilometre uzaktan asbest yüklü bir geminin ülkemize getirilmesine anlam veremiyorum. Geminin sökümünden ekonomimizin ne kazanacağı mı önemli, insanımızın sağlığı mı önemli? Orada çalışan işçilerden biri, birkaçı kanser olsa, hayatını kaybetse, kazanılan para o hayatlardan daha mı önemli? Bunun vebalini kim ödeyecek? Başka ülkelerin almadığı bir gemiyi biz neden kabul ediyoruz, binlerce insanın hayatını tehlikeye atıyoruz? Ben onaylamıyorum. O gemi ülkemize sokulmamalı.”