MMO'dan tüp faciası raporu: Temel neden denetimsizlik!

EGEDESONSÖZ – TMMOB Makine Mühendisleri Odası İzmir Şubesi, Torbalı ilçesindeki bir lokantada meydana gelen patlama ile ilgili yazılı bir açıklama yayımladı.

İlk incelemelere göre patlamanın büyük endüstriyel LPG tüpü ile yer ocağı arasındaki bağlantıda meydana gelen kaçak ve bu nedenle meydana gelen gaz birikiminden kaynaklı yaşandığının ifade edildiği açıklamada patlamanın temel nedeninin denetimsizlik, mevzuat ve yasal düzenlemelerdeki boşluklar olduğu vurgulandı.

Oda’nın açıklaması şu şekilde:

Geçtiğimiz gün İzmir’in Torbalı ilçesinde meydana gelen patlama nedeniyle yaşamını yitiren yurttaşlarımıza rahmet, yaralı vatandaşlarımıza acil şifalar dileriz.

Torbalı’da meydana gelen patlamanın nedeninin ilk incelemelere göre, büyük endüstriyel LPG tüpü ile yer ocağı arasındaki bağlantıda meydana gelen kaçak ve bu nedenle meydana gelen gaz birikiminin olduğu düşünülmektedir.

Gaz kaçak alarm cihazının bulunmaması ve yeterli/uygun havalandırma sisteminin mevcut olmaması nedeniyle gaz birikimi fark edilememiştir. Nedeni henüz belirlenemeyen bir sebep ile oluşan kıvılcımın patlamaya yol açtığı görülmektedir. Bilinçsiz kurulan tesisatlar, bakımsızlık ve denetimsizlik bu patlamaların devamının geleceğini, vatandaşlarımızın can ve mal güvenliğinin tehlikede olduğunu düşündürmektedir.

Torbalı’daki patlamanın temel nedeninin denetimsizlik, mevzuat ve yasal düzenlemelerdeki boşluklar olduğu görülmektedir.

Günümüzde restoranlar, unlu mamuller, lokantalar, sanayi kuruluşları gibi işletmelerde yoğun bir şekilde LPG, CNG, LNG ve doğalgaz kullanılmaktadır. Gaz yakan pişirme cihazları ve endüstriyel cihazların kullanımı hızla artarken, denetim mekanizmaları yeterli gelmemektedir.

Doğalgaz ile çalışan cihazların ve bağlantılarının uygunluk değerlendirmesi, gaz dağıtım şirketleri ve müşavir firmaları tarafından kanun ve yönetmeliklere göre sağlanırken, diğer gaz yakıtlı cihaz ve tesisatların uygunluk değerlendirmeleri işletmelerin inisiyatifine bırakılmıştır.

İşyeri açma ve çalıştırma ruhsatları, bulundukları sınırlar dikkate alınarak İlçe Belediyeleri veya Büyükşehir Belediyesi tarafından verilmektedir. Bu tür pişirme veya endüstriyel gaz yakan cihazların bulunduğu işletmelere yönelik ulusal düzeyde mevzuat, yönetmelik veya kanun bazında düzenlemeler bulunmamaktadır. Gaz yakıt kullanan işletmelerde patlamaların ve can kayıplarının önüne geçmek için görüş ve önerilerimiz şu şekildedir;

• İşyerlerinde kullanılan LPG, CNG, LNG gibi depolanan gaz yakıtların tesisat, kurulum, cihaz vb. konularda ulusal mevzuat oluşturulması gerekmektedir.

• İş yeri açma ve çalıştırma ruhsatlandırması kriterleri arasına gaz ile çalışan yakıcı cihazlar için 2016/426/AB Gaz yakan cihazlara dair yönetmelik çerçevesinde CE işaretlemesi aranmalıdır. Kapsam dışında kalan ekipmanlar için ise bu direktif kapsamında Onaylanmış Kuruluşlardan Direktifin EK-1 Temel gerekler şartlarını karşıladığına ilişkin rapor talep edilmelidir.

• Depolanan gaz ile yakıcı cihaz aynı mahalde bulunmamalı ve yapılacak olan tesisat yasal mevzuat ile belirlenecek kurum ve kuruluşlar tarafından yılda bir kez denetlenmelidir.

• Tesisatta kullanılacak boru ve armatürler gaz yakıt kullanımına uygun olmalıdır.

• Tesisat projesi, konusunda Uzman Makine Mühendisleri tarafından hazırlanmalı ve montajı uzman teknik personel tarafından gerçekleştirilmelidir.

• Yakıt tüpü değişimleri gaz sağlayıcı firmaların uzman teknik personeli tarafından gerçekleştirilmelidir.

Gaz yakan cihaz kullanan (LPG vb.) işletmeler için projesinden, montajına ve işletilmesine kadar olan tüm süreçlerin tanımlandığı bir düzenlemeye acilen ihtiyaç duyulmaktadır. Her yıl defalarca yaşanan patlama ve ölüm haberlerinin önlenebilmesi için derhal yönetmelik hazırlanmalı ve belirlenen ulusal kriterlere uygun kamusal denetimlerin gerçekleştirilmesi sağlanmalıdır.

DERİN ÜZÜNTÜ DUYUYORUZ
TMMOB Kimya Mühendisleri odası Ege Bölge Şubesi Yönetim Kurulu da patlamayla ilgili açıklamada bulundu.

Yapılan yazılı açıklamada şu ifadeler kullanıldı:

Dün (30 Haziran 2024 Pazar günü) Torbalı’da gerçekleşen trajik olaydan derin üzüntü duyuyoruz. Öncelikle hayatını kaybedenlerin ailelerine baş sağlığı, yaralılara acil şifalar diliyoruz. Kimya Mühendisleri Odası olarak, bu kazaların kök nedenlerini ortaya çıkarmak ve gelecekte benzer acıların yaşanmaması için alınması gerekli önlemleri kamuoyu ve ilgililere duyurmak adına teknik bir değerlendirme yapmayı görev biliyoruz.

Dün olay yerinde odamız üyesi tarafından yapılan ilk saptamalara göre; işyerinde bir gün önce, 50 kilogramlık bir LPG tüpü değişimi yapıldığı, bağlantı ve kaçak testindeki bir eksiklikten ya da açık unutulan bir ocaktan dolayı gaz kaçağı oluştuğu, Pazar günü kapalı olması nedeniyle bir gün boyunca süren bu gaz sızıntısı sonucunda, havadan ağır olan gazın alt alevlenme sınırına ulaşıldığı, buzdolabı ya da derin dondurucu gibi elektrikli motorla çalışan bir cihazın otomatik devreye girmesi/çıkması sırasında bir kıvılcımla tutuşarak patlamaya neden olmuş olabileceğidir.

Bu olay LPG gibi parlayıcı ve patlayıcı maddelerle çalışmada gerekli özenin gösterilmediğinin acı bir örneğidir. Çalışanların, LPG tüplerinin güvenli taşınması, bağlanması çalıştırılması, izlenmesi konusunda KMO tarafından verilen eğitimleri alması sağlanmalıdır. İşyerleri, ortamda oluşabilecek gaz kaçağını algılayan dedektörle uyarı ve gaz akımını kesen kontrol sistemi gibi kimyasal süreç güvenlik sistemleri ile donatılmalıdır. Çalışanların eğitimleri tazelenmeli, algılama ve kontrol sistemleri yetkin ekiplerce düzenli aralıklarla kontrol edilmelidir.

Belediyelerin KMO ile daha sıkı iş birliği içerisinde olmasını, bu türden önlenebilir acı olayların bir daha yaşanmaması için, yetkin uzman havuzu ile her türlü teknik desteğe hazır olduğunu kamuoyuna saygıyla duyururuz.