Halktan veto, Bakanlık’tan onay… Aliağa’ya yeni cüruf dağı!

Metehan UD / EGEDESONSÖZ – İzmir’de bir dönem tartışmalara neden olan ve çevre örgütlerinin karşı çıktığı cüruf depolama tesislerine bir yenisi daha ekleniyor. Kardemir Çelik Sanayi Şirketi, İzmir’in Aliağa ilçesine çelikhane cürufu depolama ve geri kazanım tesisi kurmak için yaptığı başvuru Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’ndan onay aldı. Bakanlık proje ile ilgili nihai karar verdiğini açıkladı.

Proje tanıtım dosyasına göre; cüruflar ilçenin Çıtak Mahallesi sınırları içinde kalan 60 bin metrekare büyüklüğündeki 4094 ada ve 2 nolu parselde depolanmak isteniyor. Tesiste 1 adet 450 metrekare büyüklüğünde geri kazanılan ürün (metal) stok alanı, 2 adet 1000 metrekare büyüklüğünde işlenmiş cüruf stok alanı, 1000 metrekare cüruf geri kazanım alanı, 2 bin metrekare işlenmemiş cüruf stok alanı yer alması planlanıyor. Tesiste yılda 1 milyon 200 bin ton cüruf atığının depolanması hedefleniyor.

Proje alanı İzmir-Manisa Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı haritasına göre “Tarım Alanı” ve “Atık ve Arıtma Tesisleri” alanında kalıyor. 1/25.000 ölçekli İzmir Büyükşehir Bütünü Çevre Düzeni Planı'na göre makilik-fundalık alan statüsüne sahip. Bakanlık tarafından son yayınlanan  1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı'nda bu bölge atık bertaraf alanı olarak ilan edilmişti. 

3 KİLOMETREDE ZEYTİNLİKLER VAR
Cüruf depolanmak istenen etrafında tarım alanları ve ormanlık alanlar bulunurken, ÇED alanı Çıtak’taki DSİ’ye ait yapay sulama göletine 750 metre mesafe uzaklıkta. Yine ÇED alanının 3 kilometrelik yarı çapında zeytinlikler de yer alıyor. Tesisin açılması Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerin Aşılanması Hakkındaki Kanunu'na da aykırılık teşkil ediyor. Proje alanına en yakın konut kuş uçuşu ise 300 metre uzaklıkta bulunuyor.

ÇED TOPLANTISI YAPILAMIŞTI
Öte yandan geçtiğimiz yılın 22 Haziran’ında yapılması planlanan “ÇED Sürecine Halkın Katılımı Toplantısı” ise bölge halkının protestosundan kaynaklı gerçekleştirilememiş, toplantının yapılacağı alana gelen bölge halkı projeye karşı çıktıklarını dile getirmişlerdi.

BÜYÜKŞEHİR’DEN OLUMSUZ GÖRÜŞ
Projenin yer seçimi ile ilgili İzmir Büyükşehir Belediyesi de olumsuz görüş verdi. 

Görüş yazısında şu ifadeler yer aldı:

1/25000 ölçekli Çevre Düzeni Planı, Plan Notları ve Raporu'nda; tarım alanlarının, orman alanlarının, makilik alanların, mera alanlarının ve tüm çevresel değerlerin korunması, ekolojik dengenin devamlılığının ve bu kaynakların gelecek nesillere aktarılmasının sağlanması ana hedeflerden birisi olarak belirlenmiştir. Bununla birlikte, 1/25000 ölçekli İzmir Büyükşehir Bütünü Çevre Düzeni Planı'nın 7.16. Makilik ve Fundalık Alanlara ilişkin Plan Uygulama Hükümleri'nde; "Bu alanlar sahip oldukları flora ve fauna özellikleri ile topografik özellikleri nedeniyle bütüncül olarak doğal karakterinin korunması öngörülen alanlardır. Doğal karakterini yansıtan arazi kullanımının (makilik, fundalık, çalılık) sürdürülmesi hedeflenen bu alanlarda, alan içinde bozulmaya neden olacak müdahalelerde bulunulamaz, yapı yapılamaz. Ağaçlandırma amaçlı kiraya verilemez." denilmektedir. Sonuç olarak yukarıda açıklanan hususlar kapsamında; 1/25000 ölçekli Çevre Düzeni Planı'nda "Makilik ve Fundalık Alanlar" olarak planlanan yoğun ağaç dokusuna sahip, yeşil kuşak niteliğindeki alanda yapılmak istenen faaliyetin Aliağa İlçesi, Çıtak Mahallesi, 4094 Ada, 2 Parsel'de yer seçmesinin uygun olmadığı..." denilmektedir. Yukarıda bahsi geçen ve Belediyemiz İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığı'nın 24.06.2022 tarihli ve 829117 sayılı yazısında belirtilen hususlar doğrultusunda, 1/25000 ölçekli Çevre Düzeni Planı'nda "Makilik ve Fundalık Alanlar" olarak planlanan yoğun ağaç dokusuna sahip, yeşil kuşak niteliğindeki alanda yapılmak istenen faaliyetin Aliağa İlçesi, Çıtak Mahallesi, 4094 Ada, 2 Parsel'de yer seçiminin uygun olmadığı, değerlendirilmektedir.

FOÇA’DAKİ TESİS KAPATILMIŞTI
Aliağa-Foça sınırında bulunan cüruf depolama tesisleri yıllarca kent gündeminde tartışmalara neden olmuş çevre örgütleri tesislere karşı doğaya verdiği zarardan dolayı tesislere karşı çıkmış ve kaldırılmasını istemişti. Cüruf tesisleri de sık sık yangınlarla gündeme gelmişti. İzmir Büyükşehir Belediyesi Foça’nın Ilıpınar, Kozbeyli ve Yeniköy mahalleleri arasındaki cüruf depolama tesisini geçtiğimiz yıl kapatmıştı. Kapatma gerekçeleri arasında cüruf depolama tesisinin, sunduğu bilgi ve belgelerin aksine geri dönüşüm değil bertaraf amaçlı depolama yaptığı, işyeri açma ve çalışma ruhsatının olmadığı, çevre ve insan sağlığı açısından sakıncalı olması yer alıyor.

2 PROJEYE ÇED OLUMLU KARARI
Aliağa’nın Yukarı Şehit Kemal Mahallesi ile Çıtak Köyü alanında HABAŞ ve Ekovar Çevre Grup Geri Dönüşüm şirketleri tarafından yapılması planlanan cüruf tesisi için ÇED olumlu kararları verilmişti.