Efes’e dev bütçe!

Antik kentte 2023-2027 döneminde gerçekleştirilecek 1 milyar lira ödenekli kazı ve restorasyon çalışmalarını içeren "Geleceğe Miras Sonsuz Efes" projesiyle ilgili konuşan Bakan Ersoy, yaklaşık 160 yıllık kazı geçmişine sahip Efes Antik Kenti'nde ilk çalışmaların 1863 yılında başlatıldığını hatırlattı.

Bakan Ersoy, antik kentteki kazı tarihi hakkında bilgiler vererek, kazıların 2010'ndan bu yana ise Bakanlık adına Avusturya'dan Doç. Dr. Sabine Ladstatter başkanlığında sürdüğünü aktardı.

Efes Antik Kenti'nde yürütülen son çalışmalar hakkında da değerlendirmede bulunan Ersoy, şunları kaydetti:

"Her yıl yaklaşık 10'dan fazla ülkeden çok sayıda bilim insanının katıldığı Efes'te devam eden çalışmalarda bugüne kadar kentin yüzde 25'lik bir bölümü kazılmıştır. 2018-2023 yılları arasında gerçekleştirdiğimiz çalışmalarda ise Efes tiyatrosunun sahne yapısı girişine güçlendirme amaçlı çelik takviye yapılmış, orkestra çukuru döşeme kaplaması yenilenmiştir. Oturma bölümleri ve merdivenlerin restorasyonu gerçekleştirilmiştir. St. Jean giriş takip kapısı restorasyonu kapsamında tehlike arz eden taşlar sökülmüş, taşların onarımları yapılarak yeniden yerlerine yerleştirilmiştir. Kapının iç tonozu tekrar örülmüştür. Cephelerde gerekli kısımlarda taş tamamlamalar yapılarak derz onarımları yapılmıştır."

Bugün "Geleceğe Miras Sonsuz Efes" projesi kapsamında ülke adına yeni ve güzel gelişmeleri de paylaşacağını ifade eden Ersoy, Bakanlık olarak 2019'da başlattıkları kazıların 12 aya yayılması projesi kapsamında Türk bilim heyetleri tarafından yürütülen toplam 133 arkeolojik kazıda çarpıcı gelişmeler elde ettiklerine dikkat çekti.

Bakan Ersoy, bu çalışmalarla Laodikya'daki Batı Tiyatrosu'nun 1700 yıl sonra yeniden konserlere ev sahipliği yapmaya başladığını, Kibyra'daki çeşme yapısının 13 asır sonra yeniden suya kavuştuğunu anlatarak, dünya ölçeğinde çok önemli keşiflerin yapıldığı Taştepeler Projesi kapsamında Göbeklitepe ve Karahantepe'de sürdürülen çalışmalarda da insan ve hayvan heykellerinin ortaya çıkarıldığını söyledi.

Karahantepe'deki buluntulara işaret eden Ersoy, "Henüz kazısı tamamlanmamış olan bu bölümün arkeoloji açısından son yılların en etkileyici buluntu grubunu bizlere sunduğunu ve bu buluntuların tarih öncesi sanatın eşsiz örnekleri olduğunu mutlulukla söylemek isterim. Öyle ki bu eserler sadece Karahantepe için değil, Yakın Doğu'daki tüm neolitik çağ yerleşmeleri için yeni bir örnek oluşturmaktadır." dedi.

KAZILARA İVME VE SÜREKLİLİK KAZANDIRMA HEDEFİ
Bakan Ersoy, kazıların yıl boyuna yayılması projesinin kapsamını genişlettiklerini, yabancı bilim heyetleri tarafından yürütülen kazıları da 12 aylık kazı projesine dahil ettiklerini açıkladı.

Ersoy, şöyle devam etti:

"Proje kapsamında yabancı heyetlerin ülkemizde yasal çalışma sürelerinin sınırlı olması ve akademik takvimleri sebebiyle dar bir zaman aralığında gerçekleştirilen kazı ve restorasyon çalışmalarını yıl boyunca sürdürmek üzere Bakanlık adına Türk bilim insanlarından birer koordinatör görevlendireceğiz. Yabancı kazı heyetlerimiz bu süreçte çalışmalarına elbette ki devam edecektir. Bakanlığımız adına görevlendirilecek koordinatör vasıtasıyla çalışmaların yıl boyunca kesintisiz devam etmesini sağlayacağız. Efes Antik Kenti kazı ve restorasyon çalışmalarımız öncelikli olmak üzere yine Kültür ve Turizm Bakanlığı adına yabancı bilim heyetlerince yürütülen Hierapolis, Afrodisyas, Pergamon gibi kazılarımızı da bu proje kapsamına alacak, Bakanlığımızca üstlenilecek projeler yanında verilecek yoğun destek ile kazı ve restorasyon çalışmalarımıza Side, Olympos, Phaselis ve Syedra gibi alanlarda olduğu gibi ivme ve süreklilik kazandıracağız."

Ersoy, 2023 yılında Patara, Side, Olympos, Phaselis, Syedra antik kentlerinde yürütülen kazı ve restorasyon çalışmalarına toplam 400 milyon lira ödenek sağladıklarını, bu çalışmalarla ziyaretçi sayısını 2019 yılına göre yüzde 47 arttırdıklarını dile getirerek, 2024'te de bu alanlara 500 milyon lira ödenek sağlayacaklarını aktardı.

Yabancı bilim heyetlerinin çalışma yaptığı antik kentlerle ilgili yeni düzenlemeye dikkat çeken Ersoy, "Malumunuz yabancı heyetler tarafından Bakanlığımız adına gerçekleştirilen kazı çalışmalarının bütçesini kazıyı yapan ülkenin akademik birimleri sağlıyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı olarak Efes başta olmak üzere yabancı bilim heyetlerince gerçekleştirilen kazı ve restorasyon çalışmalarına da bugün itibarıyla atayacağımız koordinatörlerle birlikte yoğun ekip, teknik ekipman ve bütçe desteği sunarak kazı ve restorasyon çalışmalarını buralarda da tüm yıla yayacağız." diye konuştu.

Toplantıda yapılan sunumda 2023-2027 yılları arasında gerçekleştirilecek 1 milyar lira ödenekli kazı ve restorasyon çalışmalarını içeren "Geleceğe Miras Sonsuz Efes" projesiyle antik kentin farklı bölümlerindeki kazı, restorasyon ve yenileme çalışmalarına ilişkin süreç ve hedeflere yer verildi.

EFES DİJİTAL DENEYİM MÜZESİ AÇILDI
Ersoy, programın ardından Efes Dijital Deneyim Müzesi'nin açılışını yaptı.

Tasarım ve teknolojilerin mümkün kıldığı en yüksek standartlar kullanılarak Türk müzeciliğine yeni bir akım getirecek müzenin turizme büyük katkılar sağlayacağını belirten Ersoy, projenin kamuya doğrudan veya dolaylı yükümlülük doğuracak hiçbir garanti verilmeden Yap-İşlet-Devret modeliyle gerçekleştirildiğini söyledi.

İşletme süresi boyunca kamuya önemli oranda gelir de getirecek olan projenin, müzecilik alanında dünyaca ünlü firmalarla iş birliği içerisinde yürütüldüğünü dile getiren Ersoy, sözlerini şöyle tamamladı:

"Bugün açılışını yapacağımız Efes Deneyim Müzesi, bu efsanevi şehrin zengin geçmişini bize yeniden anlatıyor. Aralarında Türk ve yabancı mimarların, tasarımcıların, sanatçıların, teknoloji uzmanlarının, tarihçilerin ve arkeologların olduğu geniş profesyonel bir ekiple birlikte tasarlanan müze, ziyaretçilere sürükleyici bir anlatı ile Efes'in altın çağındaki gündelik hayatı, ticareti, sanatı ve mimariyi adeta tekrar yaşatacak.

Türkiye Yüzyılı'nın yeni nesil müzeciliğini yansıtan Efes Deneyim Müzesi'nde ziyaretçiler, şehrin kurucusu Androkolos'tan Kleopatra ve Marcus Antonius'a, Artemis’ten Aziz Pavlus'a şehrin ünlü simalarıyla tanışıyor. Artemis Tapınağı'nı ziyaret ediyor. Arkadya yolundan yürüyebiliyor ve teras evlerdeki hayatı deneyimleyebiliyor."

Bakan Ersoy, Efes Antik Kenti içinde aydınlatma sistemlerini genişleterek yenilediklerini ve gece müzeciliği alanında da önemli bir atılım yapıldığını sözlerine ekledi.

Konuşmaların ardından Bakan Ersoy, İzmir Valisi Süleyman Elban ve AK Parti İl Başkanı Bilal Saygılı ve diğer katılımcılar, Efes Dijital Müzesi'ni gezdi.

Öte yandan Bakan Ersoy, Efes Antik Kenti'ni 2 bin 500 yıl sonra yeniden denizle buluşturacak Efes Antik Kanal Projesi'nin ilk etabını da inceleyerek çalışmalar hakkında yetkililerden bilgi aldı. (AA)