CHP İzmir'de anayasa zirvesi

Gökhan KOÇ/EGEDESONSÖZ - Cumhuriyet Halk Partisi İzmir İl Başkanlığı tarafından düzenlenen ‘Cumhuriyet, Barış ve Demokrasi için Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem’ konulu bir panel gerçekleştirildi.

Panelin yönlendiricisi Avrupa Birliği Temsilcisi Kader Sevinç olurken CHP İzmir İl Başkanı Alaattin Yüksel, CHP MYK Eski Üyesi Prof. Dr. Burhan Şenatalar, CHP Eski Milletvekili Hukukçu Rıza Türmen, Araştırmacı Prof. Dr. Özer Sencar ise panele konuşmacı olarak katıldı.

Kaya Termal Hotel’de yapılan panele ayrıca İzmir Büyükşehir Belediyesi Başkanvekili Sırrı Aydoğan, CHP Milletvekilleri, PM Üyeleri, YDK üyeleri, il yöneticileri, ilçe başkanları, belediye başkanları, eski milletvekilleri, ilçe başkanları, belediye başkanları, gençlik ve kadın kolları yöneticileri DİSK Ege Bölge Temsilcisi Memiş Sarı ve partililer katıldı. Paneli yaklaşık olarak bin kişi takip etti. Panel sonrası konuşmacılara İl Başkanı Yüksel tarafından plaket verildi.

‘TBMM BAŞKANI GAFLET, DELALET İHANET İÇİNDE…’
İlk olarak CHP İzmir İl Başkanı Alaattin Yüksel açılış konuşmasını yaptı. Yüksel, Meclis Başkanı İsmail Kahraman’ın ‘Laiklik anayasada olmamalıdır’ sözlerini değerlendirdi. Yüksel, “Dindar anayasayı dünyada ilk kez duyuyoruz. Üstelik bunu yasama organının başkanı söylüyor. Laiklik, din ve vicdan özgürlüğünün teminatıdır. Herkesin inancını özgürce yaşamasını sağlayacak bir sistemdir. TBMM Başkanı, gaflet, dalalet ve ihanet içinde kalktı ve böyle bir şey söyledi. Bizim çok donanımlı, bilinçli olmamız laiktir, laik kalacak" dedi. 

Salonda bulunan partililer bu sözler üzerine ‘Türkiye laiktir laik kalacak’ sloganları attı.

BAŞKANLIK SİSTEMİ VE PARLAMENTER SİSTEMİ KARŞILAŞTIRDI
Başkanlık sistemiyle ilgili bilgi kirliliği olduğunu ifade eden Rıza Türmen, bu yönde bir takım objektif verileri ortaya koymanın iyi olacağını ifade etti. Türmen, başkanlık sistemi ile parlamenter sistemi karşılaştırarak, “Başkanlık sistemi halkın seçtiği başkana ait olan sistemdir. Yürütme gücü bu sistemde tek kişide toplanır. Başkan seçimi kaybetse bile görev süresi sabittir. Parlamenter sistemde ise yürütme organı devlet başkanı ve bakanlar kurulu tarafından idealist ikili yapıya sabittir. Devlet başkanının yetkileri semboliktir. Cumhurbaşkanı yetkili imza ve başbakanın imzası olmadan yetkileri kullanamaz” dedi. Hangi sistemin daha iyi olduğu konusunda bir şey söylemenin mümkün olmadığını ifade eden Türmen, bir takım örnekler verdi. Türmen, “Anayasa tercih meselesi değildir. Aynı zamanda kurumların demokrasi kültürünü varlığına bağlı meseledir. Sadece hükümet sistemleri tercihle sınırlı değildir. Ama araştırmalar göstermiş ki, parlamenter sistemin demokrasi yolunu açması daha yüksektir. Örneğin başkanlık sistemi uygulayan 53 ülkeden 25 ülke demokratik kalmış. Buna karşılık parlamenter sistemi uygulayan diğer ülkeler demokrasi ile devam etmiş” dedi.

BAŞKANLIK SİSTEMİNİN KATILIĞI VARDIR
Başkanlık sisteminin sakıncalarına değinen Türmen, “Başkanlık sistemi kendi içinde taşıdığı sakıncalar vardır. Başkanlık sisteminde kazanan her şeyi kazanıyor. Kaybeden ise her şeyi kaybediyor. Parlamenter sistemde kaybeden ana muhalefet lideri oluyor. Oysa başkanlık sisteminde kaybedilen oyların hiçbir etkisi olmuyor. Hele o ülkede kutuplaşma varsa, uzlaştırıcı rejimi zorlaştıran bir faktör oluyor. Başkanlık sisteminin katılığı var. Seçilen belli süre için seçiliyor. Başarısız olan seçimi kaybetmiş olsa dahi süresi bitene kadar devam ediyor. İki kere başkanlık yapabiliyor. Bu katılık iyi de olabilir, kötü de olabilir. Başarılı olan başkan da süresi bittiğinde gidiyor. Meclis çoğunluğu başkanın partisindeyse, yetkileri fazlasıyla kullanıyor. Yasama organı olmadan yönetmeye çalışıyorlar. Bu da diktatörlüğe yol açıyor. Başkanlık sistemi eşitlikçi demokrasiyi değil, çoğunlukçu demokrasiyi tercih ediyor. Türkiye gibi ülkelerde çoğunlukçu değil, ortaklıkçı demokrasiye ihtiyaç var. Amerika’da koşullar çok farklı. Partiler içi demokrasi çok gevşek. Kendi kendine geliştirdiği sistem var. Bizim gibi sert parti disiplini olan ülkelerde başkanlık sistemi başarılı olamaz” şeklinde konuştu.

BEDELİ AĞIR OLUR
Türmen son olarak şu ifadeleri kullandı, “Türk siyaseti içinde taşıdığı sorunlar başkanlık sistemine uygun değil. Türk siyasetini geleneği var. Türkiye’deki yönetim sistemi 1876’dan bu yana parlamenter sistemde gelişmiş. 1908 anayasasında bütün kurumlar sisteme girdiğini görüyoruz. Bir yolu terk edip başka yola girmenin bedeli ağırdır. Bundan sadece başkan etkilenmez. Bütün kurumların dizayn edilmesi gerekir. Meşakkatli bir iştir. Olduğu gibi değiştirmek zordur. Başkanlık sistemi Türkiye’nin demokratik geçmişine, yapısına uygun değildir, tek adam yönetimi doğuracaktır. AKP’nin getireceği başkanlık istemi rejim değişikliğidir. İdeolojik bir şey vardır. Demokrasi yönünde atılacak ilk adım çoğulculuğun sağlanması olacaktır. AKP’nin getirdiği öneri çoğulculuğa izin vermeyen tek tipçi sünni İslamcı rejim giydiren öneridir” diye konuştu.

BİR KİŞİNİN KAFASINDAN ÇIKTI
Türmen’den sonra CHP MYK Eski Üyesi Burhan Şenatalar konuştu. Şenatalar, “Aslında 2016 Türkiye’sinde böyle bir tartışma gerekli miydi? ‘Başkanlık sistemine geçelim mi’ diye tartışmak gerekli miydi? Bu başkanlık sistemini barolar önermedi, ana muhalefet önermedi. STK’lar önermedi. Bu sistemin bir kişinin kafasında çıktığını söylersek yanlış olmaz. Bu tartışma bir yönüyle abesle iştigaldir. Gereksiz şekilde meşgul eden, sorunlarımızı engelleyen tartışmadır. Ama yapmaktan kaçınamayız. Bu tartışmayı mecburen yapacağız. Bizim çok sağlam ve donanımlı argümanlarla sahaya çıkmamız gerekiyor. Bu sistemde güç ne kadar merkezileşiyorsa o kadar demokrasiden uzaklaşırsınız. Genel anlamda kavradığı bütün kavramlardan uzaklaşırsınız. Güç yozlaştırır” dedi.

EN BAŞARILI OLDUĞU YERİ BEĞENMİYORLAR
Başkanlık sisteminde ABD örneğini veren Şenatalar, “Gelişmiş batı ülkelerine baktığımızda istisnai başkanlık sistemi ile yönetilen ülkeler var. Başkanlık sisteminin başarılı olduğu Amerika’daki sistemi de AKP’liler beğenmiyor. En başarılı olduğu yeri beğenmiyorlar. Amerika tarihinin kendine özgü bir tarihi var. ABD’nin Avrupa kıtasından yaşanan baskılardan kaçan insanların merkeziyetçi anayasa yazmışlar. Kralın zulmünden kaçtık, seçilmiş kral yaratmayalım demişlerdir” dedi.

İHTİYAÇ DUYDUĞUMUZ BAŞKANLIK İSTEMİ DEĞİL
Şenatalar, “Cumhurbaşkanı, ‘Obama zavallı, yetkileri olmaz’ dedi. Obama seçilse Cumhurbaşkanı’nın daha geniş yetkileri olacak. AKP’nin taslağında HSYK’nın üyelerini kendi kafasına göre atayacak. Kendine göre dizayn edecek. Latin Amerika ülkelerinde demokrasi gelişmiş diyen varsa aklımı şaşarım. Başkanlık sistemi kendini daha fazla güçlendirmek isteyen için ideal sistemdir. Cumhurbaşkanı diyor ki, ‘Arı maharetiyle her çiçekten alırım. Kendi sistemimi kurarım. Bunun adı başkanlık sistemi olur. Liderlik sistemi olur’. Buyur burdan yak… Geleneğimizle başkanlık sisteminin ne alakası var? Son olarak ‘3 yıldır ekonomide patinaj yapıyoruz’ dedi. Bunu doğru söylüyor. Ama bunun da çaresi başkanlık sistemi değil. İhtiyaç duyduğumuz başkanlık sistemi değil, tek tipleştirme değil. Çoğulculuk, özgürlükçü, empati toleranstır. Fazla kutuplaşmış, çatışmacı dil kullanıyoruz. Fakat potansiyelimiz yüksek bir ülkeyiz” diye konuştu.

'İMAM HATİPLİ SAYISI 1 MİLYONU BULDU'
Konuşmasına İmam Hatip’li öğrencilerin sayısına ve eğitim sistemine değinerek sürdüren Şenatalar, "Türkiye'de 2002 yıllarında 65 binin altında olan İmam Hatip’li öğrenci sayısı bugün ortaokul ve liseyle birlikte 1 milyonu buldu. Öğrencilerin 9. ve 10. sınıflarda en çok tercih ettikleri ders, 'Hz. Muhammed'in hayatı', ikinci ders ise 'demokrasi ve insan hakları'. Öğrenciler 11. ve 12. sınıfta matematik ve geometriyi tercih ediyor” dedi.

MECLİS BAŞKANI KAHRAMAN’A: ‘DERSİNE ÇALIŞMAMIŞ’
Son olarak Meclis Başkanı İsmail Kahraman’ın, “Yeni anayasada laiklik olmamalıdır’ ifadesine değinen Şenatalar, “Meclisin başına gelmiş. Bizler için talihsiz olan şahıs dini bir madde alınması gerektiğini söyledi. Burada yine yalan yanlış ifadeler var. 3 tane ülkenin Fransa, İrlanda, Türkiye’nin anayasasında laiklik varmış. Diğer ülkelerde yokmuş. Daha dersini çalışmamış... Laiklik yazmamış ama din ve vicdan özgürlüğü yazmış. Artı olarak devletler dinler arasında ayrım yapmaz diyerek çizgi çekmiş. Adına laiklik demesi gerekmiyor. İrlanda anayasasında dini eğitim veren okullara giden çocuklar kendi dini inançlarıyla çeliştiği sürece zorunlu din dersi almak zorunda değilmiş. Alevi çocukları zorla verilen din dersinin İrlanda’da olmadığını gösteriyor. Bu bizim açımızdan önemlidir. AKP’nin otoriterlik ve dini toplum üretme projesidir” ifadelerini kullandı.

BAŞKANLIK SİSTEMİNE ‘HAYIR’ DİYENLERİN SAYISI YÜZDE 55
Şenatalar’dan sonra ise mikrofonu Araştırmacı Özer Şencar aldı. Şencar başkanlık sisteminin ihtiyaç sonucu değil, istek sonucu ortaya çıktığını ifade etti. Şencar, “Halka kabul ettirilirse bir şekilde yürürlüğe girecek. Başkanlık sistemi üzerinde iyi kötü tartışmaların asıl amacı dışındadır. Biz ilk defa 2012 yılında başkanlık sistemi üzerine araştırmaya başladık. 2012 yılında beri 14 defa halkın tepkisini ölçmeye çalıştım. Dokunulmazlığı, referandumu sağlayıcı bir mekanizmanın sonucu olarak görüyorum. Nisan ayında yaptığımız ankette, 'HDP'li milletvekillerinin dokunulmazlığının kaldırılmasını doğru buluyor musunuz' sorusuna yüzde 45 'hayır' dedi. CHP seçmeninin yüzde 27'si bu sahnede yer alıyor. Bence suç işleyenin dokunulmazlığı kaldırılmalı ama suç işlediği zaman bu yapılmalı. Adeta temizlik operasyonu yapmak adil ve demokratik değil. Temmuz- Ağustos ayında referandum olacaktır. HDP'lilerin yüzde 15'i sandığa gitmeyeceğini söyledi. 'Bu Pazar referandum yapılsa başkanlığa destek verir misiniz' sorusunda karasızlar dağıtıldığında, başkanlığa hayır yüzde 55, evet yüzde 45" diyerek konuşmalarını sonlandırdı.